عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع

مشخصات كتاب

نام كتاب: عناوين و سرفصل هاي آموزشي حج تمتع

نويسنده: مركز تحقيقات حج

موضوع: مباحث اجتماعي و سياسي

زبان: فارسي

تعداد جلد: 1

ناشر: نشر مشعر

مكان چاپ: تهران

سال چاپ: 1386

نوبت چاپ: 2

ص: 1

اشاره

ص: 2

ص: 3

ص: 4

ص: 5

ص: 6

مقدمه

ص: 7

در جهان امروز به بهره وري و استفاده بهتر از امكانات، توجه فراواني مبذول مي شود و دانشمندان و عالمان همواره در تلاشند تا از كمّيت ها بكاهند و كيفيت ها را بالا ببرند. اين امر مهم در اديان توحيدي و به ويژه اسلام مورد توجّه خاص قرار گرفته و از مردم خواسته شده است تا در پايان هر روز نسبت به اعمال و رفتار خود دقت و محاسبه داشته، راه را براي رفع نقايص و افزودن بر موفقيت ها در روزهاي بعد فراهم سازند و پيش از آن كه ديگران به كاستي هاي ما توجه نموده و احياناً به خاطر خطاها و پيمودن راه هاي ناصواب ما را توبيخ نمايند و يا مجرم بشناسند، خود نسبت به رفع آنها اقدام كنند.

«حاسبوا أنفسكم قبل أن تحاسبوا».

از سوي ديگر، از مؤمنان خواسته شده است كه رفتار و عمل خود را به گونه اي تنظيم كنند كه هر روز گامي به جلو برداشته و موفق تر از روز گذشته باشند و اين مسأله به اندازه اي اهميت دارد كه در حديث آمده است: «ويل لمن ساوي يَوْماه»؛ «واي به حال آن كسي كه دو روزش مانند هم باشد.»

اين آموزه ها ما را بر آن مي دارد تا از فرصت ها و ظرفيت ها درست و به طور كامل استفاده كنيم و مردم و جامعه را در رسيدن به اهداف عالي خلقت ياري رسانيم.

حج و عمره يكي از اين عرصه ها است. در سال هاي اخير، همه ساله حدود

ص: 8

600 هزار نفر زائر به عمره و نزديك به يك صد هزار نفر به حج مشرف مي شوند. اين جمعيت عظيم، از مدت ها پيش از سفر در جلسات آموزشي حضور يافته، و 15 روز در ايام عمره و حدود يك ماه در موسم حج در اختيار روحانيون محترم و ظرفيت هاي فرهنگي موجود در حج و عمره قرار مي گيرند.

در ميان اين افراد گاهي هم كساني يافت مي شوند كه با مجالس ديني و محافل مذهبي انس زيادي ندارند و با تلاش و كوشش پيگير و از طريق انتقال مفاهيم و پيام هاي ديني، مي توان وجدانهاي مستعدّ آنها را بيدار كرد و آنان را به سوي دين و معرفت و معنويت جذب نمود.

متأسفانه در گذشته به دليل فقدان يك برنامه منظّم و اعمال سليقه هاي شخصي اين فرصت طلايي تا حدودي از دست رفته است. نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني و ديگر مسؤولان فرهنگي و اجرايي حج و زيارت براي بهره وري هر چه بيشتر از سفر حج، در سال هاي گذشته برنامه هاي گوناگوني را به مورد اجرا گذارده اند كه خوشبختانه در زمينه هاي فرهنگي و اجرايي حج و عمره تاكنون تحولات چشمگيري به وجود آمده است، اما از آنجا كه نبايد به وضع موجود قانع بود، برنامه آموزشي ارائه شده در اين كتاب كه با كمك كارشناسان فرهنگي و اجرايي تهيه شده، جهت اجرا در اختيار روحانيون و مديران محترم كاروان ها قرار مي گيرد تا ان شاءاللَّه با پياده نمودن آن تحولي بزرگ در امر آموزش حجاج پديد آيد.

در مرحله اوّل اين طرح، عناوين و موضوعات، سرفصل ها و منابع هر درس و هر جلسه مشخص گرديده و جلسات آموزشي نيز زمان بندي شده است تا مسؤولان فرهنگي و اجرايي كاروان ها هر يك در زمان اختصاص يافته، مطالب در نظر گرفته شده را مطرح و به زائران اطلاع رساني كنند.

محورهاي مورد بحث عبارتند از:

1. مسائل اجرايي، 2. بهداشت و درمان، 3. احكام، 4. مناسك، 5. اسرار و معارف، 6. عقايد، 7. شناخت عربستان، 8. مباحث سخنراني ها.

ص: 9

براي هرچه بهتر پياده شدن اين طرح توجّه مخاطبان گرامي را به چند نكته جلب مي نماييم:

1- مطالب تهيّه شده براي هر درس، فراتر از زمان در نظر گرفته شده در هر جلسه است. از اين رو مطالب به صورت فشرده و به ترتيب اهمّيت ارائه شود تا از خسته شدن زائران جلوگيري به عمل آيد.

2- در تدريس تلاش شود از روش هاي تعاملي و نيز وسائل و ابزار آموزشي و كمك آموزشي بهره گرفته تا اقبال زائران به جلسات بيشتر و بهتر گردد.

3- بي ترديد آغاز هر كار با كاستي ها و نواقص همراه است كه با بهره گيري از نظرات همكاران و انديشمندان و پس از اجراي يك دوره آزمايشي، نقايص شناسايي و در برنامه هاي تكميلي برطرف خواهد شد. از اين رو از روحانيون، معين ها، معينه ها، مديران و معاونان و پزشكان محترم كاروان ها و ديگر كارگزاران حج انتظار مي رود نظرات، پيشنهادها و انتقادات خود را به صورت مكتوب به معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظّم رهبري ارسال نمايند تا ان شاء اللَّه مورد استفاده و بهره برداري قرار گيرد.

توفيق همگان را در ارائه خدمات هر چه بهتر و بيشتر به زائران بيت اللَّه الحرام مسألت داريم.

معاونت آموزش و پژوهش

بعثه مقام معظّم رهبري

ص: 10

ص: 11

برنامه پيشنهادي جلسات آموزشي حج تمتّع

تلاوت كلام اللَّه مجيد 5 دقيقه

تذكرات اجرايي 15 دقيقه

احكام عمومي 10 دقيقه

آداب سفر حج 10 دقيقه

تذكرات بهداشتي 10 دقيقه

مناسك حج 15 دقيقه

پذيرايي 15 دقيقه

مباحث عمومي 15 دقيقه

اماكن مكّه و مدينه 10 دقيقه

عقايد 15 دقيقه

شناخت عربستان/ فقه مقارن 10 دقيقه

آشنايي با سيره نبوي 10 دقيقه

مكالمه عربي (آموزش لغات و جملات) 10 دقيقه

-جمع 165 دقيقه

نمايش فيلم هاي آموزشي (حضور آزاد) 30 دقيقه

جمع كلّ برنامه 195 دقيقه

ص: 12

ص: 13

فصل اوّل: تذكّرات اجرايي

اشاره

ص: 14

ص: 15

مسايل اجرايي حج: (جلسه اول)

موضوع:

بيان مسائل كلي

سرفصل ها:

* معرفي نمودار تشكيلاتي كاروان (عوامل و روحاني)

* توضيح تكميلي نقص مدارك

* معرفي اجمالي سازمان حج و زيارت و بعثه مقام معظم رهبري

* انتخاب سه نفر نماينده زائرين و توضيح شرح وظايف

* توجيه زائرين به منظور آمادگي جسمي بيشتر براي اين سفر الهي

* توجيه زائرين به رعايت نظم و انضباط، وقت شناسي و برنامه ريزي روزانه

* ورزش منظم و پياده روي به منظور آمادگي هرچه بيشتر قبل از سفر

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

* آشنايي با مقررات عربستان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 16

مسايل اجرايي حج: (جلسه دوم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي

سرفصل ها:

* توضيح چگونگي معاينات زائران از نظر اجرايي

* توضيح هزينه سفر و ارقام پرداختي زائراين

* توضيح چگونگي تهيه ملزومات سفر (ساك، پتو و لباس متحدالشكل) و

* لوازمي مثل احرام و … طبق دستوالعمل سازمان

* توضيح بحث حجاب وضرورت استفاده از پوشش چادر مشكي براي خانم ها

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 17

مسايل اجرايي حج: (جلسه سوم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي

سرفصل ها:

* توزيع كتب تهيه شده از نشر مشعر و تذكرات در اين خصوص

* توضيح بيمه زائران (بار، حوادث و … )

* توضيح آداب سفر و انتخاب هم اتاقي ها و شناسايي همسفران

* آشنايي زائران با اماكن و مواقيت و توضيحات لازم

* توضيح راجع به لباس مناسب زائران در طول سفر

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 18

مسايل اجرايي حج: (جلسه چهارم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي و فرهنگي

سرفصل ها:

* توضيح راجع به مواد مخدر و قرص هاي روان گردان (ممنوعيت و … )

* توضيح راجع به عدم استعمال دخانيات در حرم و در فضاهاي باز

* توضيح راجع به چگونگي استفاده از سرويس هاي بهداشتي (فرنگي)

* توضيح و چگونگي انتخاب شوراي فرهنگي و تركيب آن

* توضيح و چگونگي انتخاب اعضاي گروه ارشاد كاروان و وظايف آن ها

* معرفي نيروي امداد

* توضيح راجع به امداد گمشدگان و رنگ لباس آن ها

* توضيح محل استقرار و حضور نيروهاي امداد در مدينه و مكه

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 19

مسايل اجرايي حج: (جلسه پنجم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي و مالي

سرفصل ها:

* توضيح راجع به ارز، نرح برابري ارز و ريال سعودي و …

* چگونگي تهيه ارز مورد نياز، با توجه به دستورالعمل هاي سازمان

* توجيه زائران به اين كه با توجه به احتمال سرقت در شلوغي و ازدحام در حرمين و خيابان ها، از داشتن ارز و پول زياد به هنگام زيارت خوداري كنند.

* توضيح و توجيه طرح قرباني و چگونگي دريافت وجه قرباني

* توضيح موقعيت قربانگاه

* نمايش فيلم قربانگاه و چگونگي انجام قرباني زائران

* اخذ وكالت قرباني با استفاده از فرم تهيه شده و توضيح راجع به آن

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 20

مسايل اجرايي حج: (جلسه ششم)

موضوع:

بيان مسائل اجرايي (تغذيه، بهداشت و … )

سرفصل ها:

* توضيح راجع به طبخ متمركز در مكه و مدينه و آشنا نمودن زائران به چگونگي آن

* توضيح برنامه غذايي و ميوه مصرفي

* توضيح راجع به مصرف آب صحه و ميزان سهميه هر نفر و چگونگي استفاده آن

* توضيح راجع به استفاده از ظروف يك بار مصرف و مسايل بهداشتي و كم شدن بيماري در فصل حج

* آگاهي از ساعات صرف غذا و ضرورت رعايت آن به وسيله زائران

* آگاهي از برنامه غذايي ايام تشريق و چگونگي آن

* توضيح راجع به نحوه استفاده از تلفن همراه در سفر

* توضيح دستور العمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 21

مسايل اجرايي حج: (جلسه هفتم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي (حمل و نقل)

سرفصل ها:

* دريافت ليست هم اتاقي ها به منظور اتاق بندي

* توضيح راجع به حمل و نقل بين شهري، ايستگاه ها و چگونگي استفاده زائران از اتوبوس هاي بين شهري و آشنايي آنها با برنامه حمل و نقل

* توضيح مزاياي استفاده از حمل و نقل درون شهري و حضور در حرم

* توجه به عدم استفاده خانم ها از وسائط نقليه شخصي

* اتوبوس بندي زائران براي مسيرهاي برون شهري و توضيحات لازم

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 22

مسايل اجرايي حج: (جلسه هشتم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي (مسكن)

سرفصل ها:

* توضيح راجع به مسكن (سرانه زائر در مدينه و مكه)

* توجه زائران به آدرس و محل مسكن كاروان و تقسيم بندي اتاق ها

* توضيح راجع به مشكلات منازل نزديك حرم در مكه

* تشريح قيمت مسكن حجاج و آگاهي زائران از گروه قيمتي مسكن خود در مكه و مدينه

* توجيه زائران نسبت به شرايط مسكن و همزيستي با ديگران

* آشنايي اجمالي زائران با ضوابط اجاره و درجه بندي منازل

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 23

مسايل اجرايي حج: (جلسه نهم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي (ساك، خريد)

سرفصل ها:

* توضيح چگونگي تحويل ساك هاي بزرگ زائران

* قرار ندادن اشياي قيمتي در ساك ها

* حتي الامكان از همراه داشتن اشياي قيمتي خودداري و در صورت همراه داشتن حتماً در صندوق امانات نگهداري شود.

* توضيح چگونگي خريد زائران و بار مجاز و عدم حمل كالاهاي غير مجاز

* توضيح اشياي ممنوعه داخل هواپيما و همراه نداشتن ساير اشياي ممنوعه درطول سفر

* توضيح خريد از فرودگاه شاهد در مبادي ورودي و خروجي فرودگاه

* توضيح اين كه با توجه به يكسان بودن اكثر قيمت ها در ايران و عربستان حتي الامكان از خريد اجناس حجيم و سنگين خودداري شود.

* توجيه زائران در مورد رعايت شؤون اخلاقي و حيثيت اسلامي و انقلابي در برخورد با مغازه داران و مردم سعودي.

* خواهران به طور گروهي و حتي المقدور با براداران براي خريد بروند.

* براي خريد ساعاتي از شبانه روز را انتخاب كنند كه دچار گرمازدگي نشوند.

* خودداري از خريد اجناسي كه در شأن زائر بيت اللَّه نمي باشد.

ص: 24

* تشريح توصيه هاي گمرك و هواپيمايي در مورد وزن و نوع اجناس خريداري شده.

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان و بخش هاي مربوط

ص: 25

مسايل اجرايي حج: (جلسه دهم)

موضوع:

بيان مسائل اجرايي (امور پرواز و قبل از آن)

سرفصل ها:

* ساعات حضور در فرودگاه مهرآباد

* ساعت حضور به موقع زائران

* چگونگي انجام پرواز و مسايل پروازي (توزيع گذرنامه ها و دقت در نگهداري مدارك)

* حفظ متانت و پرهيز از تعجيل در زمان انتظار در سالن ها و بازرسي ها و موقع سوار و پياده شدن

* مسائل مربوط به مدارك زائر (بطاقه و گذرنامه و كارت شناسايي و غيره)

* توجه به راهنمايي ها و تذكرات مهمانداران

* آمادگي قبلي جهت نماز در هواپيما به هنگام ضرورت

* توضيح دستورالعمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 26

مسايل اجرايي حج: (جلسه يازدهم)

موضوع:

بيان مسايل اجرايي (فرودگاه مقصد)

سرفصل ها:

* توضيح فرودگاه جده (مدينه)

* خروج از هواپيما و ورود به سالن انتظار

* توضيح در مورد تنظيم ساعت به وقت عربستان

* توضيح در مورد جا نگذاشتن لوازم و مدارك در هواپيما و در سطح فرودگاه

* توضيح در مورد چگونگي انجام امور در فرودگاه مدينه يا جده (توقف، امور گمركي، بازرسي ها، پليس گذرنامه و … )

* خروج از سالن و مراجعه به محل دفتر وكلاي موحد (در جده)

* چگونگي دريافت بار زائران از گمرك

* جمع آوري زائران در محل تعيين شده و توضيح در خصوص عدم جا گذاشتن گذرنامه

* توضيح در مورد چگونگي حركت به محل اسكان

* توجيه زائران نسبت به محيط و جلوگيري از گم شدن

* توضيح در مورد پذيرايي احتمالي (در جده)

* توضيح به زائران مدينه بعد درباره همراه داشتن لباس احرام و قرارندادن آن در ساك هاي بزرگ

ص: 27

* توضيح در مورد چگونگي سوار شدن به اتوبوس ها در فرودگاه

* توضيح در مورد دستور العمل هاي صادره از طرف سازمان

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 28

مسايل اجرايي حج: (جلسه دوازدهم)

موضوع:

مسائل مربوط به محل اسكان.

سرفصل ها:

1- با توجه به محدود بودن اتاق ها در هتل، انتظارات زائران در حد امكانات باشد.

2- برادران محترم با لباس نامناسب داخل هتل تردد ننمايند (زير شلوار و زير پيراهن)

3- با توجه به جدا بودن قسمت خواهران و برادران، ورود برادران به قسمت خواهران مطلقاً ممنوع است.

4- از استعمال دخانيات جداً خودداري شود.

5- پس از بازگشت به هتل و قبل از ورود به اتاق پاهاي خود را بشوييد.

6- در هر حال رعايت حال افراد هم اتاقي خود را بنماييد.

7- با توجه به وجود سليقه هاي مختلف سعي كنيد خود را باديگر هم اتاقي ها هماهنگ نماييد.

8- در صورت دير آمدن و غيبت يكي از هم اتاقي ها مراتب را فوراً به مدير كاروان اطلاع دهيد.

9- اثاثيه خود را در اتاق ها طوري منظم كنيد كه بتوانيد حداكثر استفاده را از فضاي اتاق بنماييد.

10- با توجه به لزوم آرامش در محل اسكان، از ايجاد سر و صدا و خنديدن با صداي بلند، مشاجره با همسفران، عصباني شدن و شوخي هاي زننده و بيجا جداً

ص: 29

خودداري نماييد.

11- به هنگام استراحت دندان هاي مصنوعي خود را در جائي قرار دهيد كه موجب ناراحتي ديگران نشود.

12- در هنگام تعيين جا در اتاق رعايت افرادي كه نسبت به باد كولر حساسيت دارند را بنماييد.

13- جهت اطلاع از اخبار و گزارش ها همه روزه نشريه زائر را كه در تابلو اعلانات نصب مي گردد، مطالعه نماييد.

14- در ايام اقامت و در پايان متوجه باشيد اثاثيه مربوط به اتاق و بويژه كليد آن همراه شما نباشد.

15- براي استفاده بهينه از آسانسور، به ظرفيت مجاز آسانسور توجه فرمائيد.

16- كشيدن سيفون و نظافت دستشوئي و حمام پس از استفاده و آماده بودن محيط براي استفاده نفر بعدي

17- تميز كردن دستشوئي و اطراف آن پس از استفاده

18- فاضلاب را با انداختن اشياء مسدود نكنيد (سطل آشغال)

19- از ريختن پوست پسته و تنقلات و شكلات و ته سيگار در راه روها و راه پله ها خودداري فرمائيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 30

مسايل اجرايي حج: (جلسه سيزدهم)

موضوع:

مسائل مربوط به مدينه.

سرفصل ها:

1- متوجه باشيد كه شهر مدينه بستر تاريخ اسلام و دومين شهر مهم و مقدس در اسلام و محل تشكيل نخستين حكومت اسلامي بوده است، لذا بهره برداري معنوي از مدت كوتاه اقامت در اين شهر را فراموش ننماييد.

2- از نماز خواندن در كنار قبرستان بقيع خودداري نماييد.

3- از بستن پارچه، زدن قفل و … به پنجره هاي قبرستان بقيع خودداري نماييد.

4- از برداشتن خاك بقيع خودداري نماييد.

5- از اصرار به گرفتن ضريح و منبر رسول اللَّه صلي الله عليه و آله و بوسيدن آن خودداري نماييد.

6- از بلند گريستن در كنار حرم رسول اللَّه صلي الله عليه و آله و بلند كردن دستها بطرف آن حضرت هنگام دعا، خودداري نماييد.

7- متوجه باشيد كه هنگام باز بودن درب قبرستان بقيع ورود خانمها به قبرستان ممنوع است.

8- از ريختن پول يا انداختن عريضه به داخل ضريح رسول اللَّه و قبرستان بقيع خودداري نماييد.

9- به هنگام زيارت بقيع يا حرم رسول اللَّه صلي الله عليه و آله يا شركت در دعاي كميل نظافت را رعايت كنيد.

10- با توجه به اينكه هر زائر تنها يك بار توفيق شركت در دعاي كميل مدينه را پيدا

ص: 31

مي كند، لذا حتماً در اين مراسم شركت نماييد.

11- توضيحات در مورد زيارت دوره مدينه

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 32

مسايل اجرايي حج: (جلسه چهاردهم)

موضوع:

تذكرات عمومي.

سرفصل ها:

1- زمان خريد و زمان رفتن به حرم را جدا كنيد.

2- با توجه به اينكه از ورود هرگونه كالا به حرم جلوگيري مي شود، پس از خريد به منزل مراجعت كنيد، اجناس را داخل اتاق قرارداده و سپس به حرم مشرف شويد.

3- در حرم به هنگام خواندن دعا و زيارت، صدا را بلند نكنيد.

4- در حرم از گفتگوهاي بي مورد خودداري كنيد.

5- در حرم از دعا در حق دوستان، فاميل، هموطنان و ملتمسين دعا و خدمتگزاران نظام اسلامي غفلت نكنيد.

6- در حرم و در برخورد با زائرين ديگر كشورها اخلاق خوش و اسلامي را رعايت نماييد.

7- هنگام حضور در حرمين شريفين، سعي كنيد ضمن رعايت احترام مكان، حتماً رو به قبله بنشينيد.

8- از خوابيدن در حرمين شريفين يا دراز كردن پاها به طرف خانه كعبه يا ضريح مطهر رسول اللَّه صلي الله عليه و آله خودداري كنيد.

9- از همراه داشتن دوربين عكاسي يا فيلم برداري و گرفتن عكس يا فيلم در حرمين شريفين و قبرستان بقيع و ديگر مساجد خودداري كنيد.

10- از انداختن پول در حرمين شريفين و قبرستان بقيع خودداري نماييد.

ص: 33

11- خانم هاي محترم در هر حال و بويژه در حرمين شريفين حجاب اسلامي را رعايت نمايد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 34

مسايل اجرايي حج: (جلسه پانزدهم)

موضوع:

بقيع.

سرفصل ها:

با توجه به حضور مسلمانان از اقصي نقاط جهان و لزوم حفظ وحدت اسلامي و ايجاد جاذبه براي تشيع، لازم است از برخي مسائل كه موجب خدشه دار شدن وحدت مسلمانان و ايجاد بهانه براي مخالفان تشيع مي شود، پرهيز گردد. برخي از اين موارد عبارتند از:

1- برداشتن خاك، سنگ و يا گندم از بقيع.

2- نماز خواندن در داخل و كنار بقيع.

3- تجمع كنار بقيع هنگام اقامه نمازهاي جماعت.

4- بستن دخيل به نرده هاي بقيع

5- خواندن اشعار و مرثيه تحريك آميز و سينه زني در داخل و بيرون بقيع.

6- روشن نمودن شمع و انداختن سفرهاي نذري در مقابل بقيع.

7- سد معبر كردن و خوابيدن كنار بقيع.

8- انداختن عريضه يا پول بر روي قبور.

- قبرستان بقيع معمولًا صبح ها بعد از نماز صبح به مدت 2 ساعت و بعدازظهرها نيز پس از نماز عصر به مدت 2 ساعت باز است و تنها به مردان اجازه ورود داده مي شود. از اين رو در چنين ساعتي بانوان محترم پائين پله ها نشسته زيارت بخوانند و يا از پشت پنجره ها اظهار ارادت نمايند.

ص: 35

- روضه منوره رسول خدا صلي الله عليه و آله نيز صبح ها از ساعت 30: 7 الي 30: 9 و بعدازظهرها پس از اقامه نماز ظهر به مدت 2 ساعت براي استفاده بانوان باز است.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 36

مسايل اجرايي حج: (جلسه شانزدهم)

موضوع:

مسائل مربوط به ميقات.

سرفصل ها:

1- دقت داشته باشيد كه لباس احرام در كيف دستي همراه باشد.

2- در ميقات و پس از احرام، با توجه به يكرنگ بودن لباس هاي تمامي زائرين و به منظور جلوگيري از گم شدن، از بقيه زائرين كاروان جدا نشويد.

3- در هنگام احرام با دقت به توصيه هاي روحاني محترم كاروان توجه نمائيد.

4- با توجه به وجود حمام هاي متعدد در محل ميقات، دقت داشته باشيد پس از استحمام، لوازم خود را جا نگذاريد.

5- آقايان دقت داشته باشند كه هنگام احرام، تمام لباس هاي دوخته خود را خارج نمايند و از پوشيدن كفشي كه تمام روي پا را بپوشاند، خودداري نمايند.

6- اتوبوس هاي كاروان و محل توقف آنها را در ميقات به خوبي شناسائي كنيد تا دچار مشكل نشويد.

7- اگر همسفران خود را گم كرديد و از يافتن آنها مايوس شديد، خود را به اولين گروه از ايرانيان حاضر در ميقات معرفي نماييد و در صورت اشكال در احرام، به روحاني محترم آن كاروان مراجعه و رفع اشكال نماييد.

8- متوجه باشيد كه لوازم و مدارك همراه خود را در ميقات جا نگذاريد، چون بازگشت به آنجا ميسر نيست.

9- در مسجد شجره قسمتي كه به بانوان اختصاص دارد، داراي دو در مي باشد، لذا

ص: 37

بانواني كه از توقف در مسجد هنگام نيت معذوراند، مي توانند از يك در وارد شوند و در حال عبور، نيت كرده لبيك بگويند و سپس از در ديگر خارج شوند.

10- در ميقات ها از همراه بردن ساك و اثاثيه به داخل مساجد جلوگيري مي شود، لذا قبل از ورود به مسجد لباس و حوله هاي احرامي را پوشيده و وسائل اضافي را داخل اتوبوس ها بگذاريد و سپس براي محرم شدن به مسجد وارد شويد.

11- زائراني كه مدينه بعد مي باشند، حوله و وسائل مربوط به احرام خود را در ساك دستي گذاشته و همراه خود بردارند تا در صورت تأخير احتمالي اثاثيه، دچار مشكل نشوند.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 38

مسايل اجرايي حج: (جلسه هفدهم)

موضوع:

مسائل مربوط به مكه معظمه.

سرفصل ها:

1- براي انجام اعمال عمره تمتع به تذكرات مدير و روحاني كاروان توجه كنيد

2- محلي را كه در داخل مسجد الحرام به عنوان وعده گاه زائرين كاروان مشخص مي شود، به خاطر بسپاريد.

3- به هنگام روز و به منظور جلوگيري از گرمازدگي، در رواق هاي گرداگرد مسجد الحرام بنشينيد و از انجام طواف هاي مستحبي در روز خودداري كنيد.

4- كمك به زائرين بيمار و سالمند را براي انجام اعمال فراموش ننماييد.

5- به هنگام ازدحام در طواف، براي انجام طواف مستحبي از محدوده خارج از مطاف استفاده كنيد.

6- در هنگام ازدحام در مسجد الحرام از تلاش براي استلام حجر الاسود خودداري نماييد.

7- خواهران توجه داشته باشند كه استلام حجرالاسود امري است مستحب، ولي حفظ حجاب و حريم عفاف امري است واجب، لذا در هنگام ازدحام براي استلام يا بوسيدن حجرالاسود اقدام ننماييد.

8- به منظور استفاده بهتر و كاملتر از مسجد الحرام، طوري برنامه ريزي كنيد كه بيشتر شبها را در حرم بگذرانيد.

9- از اقامه نمازهاي پنجگانه در مسجد الحرام غفلت ننماييد.

ص: 39

10- محل استقرار مامورين امداد گمشدگان در مسجد الحرام عبارت است از:

محل ناودان طلا، در جوار كوه صفا و مقابل درهاي اصلي خروجي زمزم لذا در صورت گم شدن و پيدا نكردن همسفران، به اين برادران كه لباس فرم مخصوص به تن دارند، مراجعه نماييد.

11- توضيحات در مورد زيارت دوره مكه

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 40

مسايل اجرايي حج: (جلسه هيجدهم)

موضوع:

تذكرات عمومي.

سرفصل ها:

1- هنگام رفت و آمد در بازار و خيابان ها و خصوصاً موقع طواف، پول زياد همراه خود بر نداريد.

2- در مراكز پر تردد و شلوغ مواظب جيبها و ساك هاي دستي خود باشيد.

3- چنانچه در مكه يا مدينه وجه نقد يا مدارك و وسائل شما به سرقت رفت بلافاصله با هماهنگي مدير كاروان، به پليس و مراكز مربوطه اطلاع دهيد.

4- با توجه به اينكه ساختمانها، مساجد و معابر مكه و مدينه اكثراً با سنگ فرش شده و به هنگام شستشو لغزنده است لذا رعايت احتياط ضروري است تا خداي ناكرده دچار شكستگي اعضاء بدن نشويد.

5- دستشوئي ساختمانها، اغلب فرنگي است، لذا ضمن يادگيري شيوه استفاده از آن، از كف پوش و سرپائي پلاستيكي مخصوص استفاده كنيد تا با خطر لغزندگي مواجه نشويد.

6- تعدادي از توالت ساختمانها متاسفانه رو به قبله ساخته شده و امكان تغيير آن نيز توسط سازمان حج و زيارت وجود ندارد، لذا هنگام استفاده، مسائل شرعي را رعايت كنيد.

7- هنگام استفاده از آسانسور به ظرفيت آن توجه نموده از سوار شدن بيش از ظرفيت جلوگيري كنيد.

ص: 41

8- سرعت حركت اتومبيل ها در خيابان هاي عربستان زياد بوده و خيابان ها نيز عريض است لذا براي عبور و مرور حتماً از محل عبور پياده و يا پل هاي هوائي استفاده نمائيد.

9- هنگام شب به دليل ديد ناكافي رانندگان، ضمن اجتناب از راه رفتن و دويدن در عرض خيابان، از لباس هاي سفيد و روشن استفاده كنيد.

10- مأموران دولت عربستان از بردن مواد خوراكي و اثاثيه به داخل حرم ها جلوگيري مي كنند لذا پيش از رفتن به حرم نسبت به رفع مانع اقدام نمائيد. اخيراً قبل از ورود به حرم ها محل هائي براي نگهداري وسائل در نظر گرفته شده كه با پرداخت مبلغي مي توانيد وسائل خود را در آنها جاي بدهيد. (صناديق الامانات)

11- با توجه به اين كه خوابيدن در مسجد مكروه است، توصيه مي شود در صورت نياز به استراحت به محل اقامت خود مراجعت نمائيد. در عين حال و در صورت نياز، گوشه خلوتي را انتخاب نموده و براي ديگران مزاحمت ايجاد نكنيد.

12- بر اساس قوانين عربستان ورود دوربين به داخل حرم ها و مساجد و عكسبرداري از آن اماكن ممنوع است. لذا مراقبت هاي لازم را به عمل آوريد.

13- كارت شناسائي و آدرس و شماره تلفن كاروان خود را هميشه همراه داشته و در صورت امكان به سينه نصب نمائيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 42

مسايل اجرايي حج: (جلسه نوزدهم)

موضوع:

تذكرات عمومي.

سرفصل ها:

1- از پياده روي در مسيرهاي طولاني خصوصاً قبل از ايام تشريق خودداري نموده تا خداي ناكرده هنگام اعمال گرفتار بيماري نشويد.

2- تماس تلفني از عربستان با گرفتن پيش شماره 0098 و سپس اضافه نمودن كد بدون صفر هر شهر ميسر است و قيمت آن بر اساس هر دقيقه 7 ريال سعودي محاسبه خواهد شد.

3- در صورت برخورد با زائر گمشده ايراني، وي را به امدادگران معرفي نمائيد تا به كاروان خود هدايت شود.

4- كارت شناسائي و آدرس محل سكونت خود را هميشه همراه داشته باشيد.

5- خواهران گرامي جهت رفت و آمد به حرم و يا بازار، به صورت جمعي از منزل خارج شده و به منزل برگردند و براي تردد در سطح شهر از اتوبوس و تاكسي استفاده كنند و از سوار شدن به ماشين هاي شخصي و به صورت انفرادي خودداري نمايند.

6- هنگام خريد كالا، در برخورد با مغازه داران عزت و مناعت طبع و حيثيت اسلامي و انقلابي خود را حفظ كنيد و حتي المقدور از پس دادن و يا تعويض جنس و چانه زدن هاي بي مورد خودداري كنيد.

7- در برخورد با زائران و حجاج ديگر كشورها، آداب و اخلاق اسلامي را دقيقاً مراعات و با اخلاق نيكوي خود آنان را به انقلاب و تشيع جذب نمائيد.

ص: 43

8- پس از انجام اعمال عمره و حج و قبل از خروج از مكه با روحاني محترم كاروان چگونگي انجام اعمال را در ميان بگذاريد تا نسبت به صحت اعمال خود اطمينان پيدا كنيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 44

مسايل اجرايي حج: (جلسه بيستم)

موضوع:

تذكرات بهداشتي.

سرفصل ها:

1- بهداشت محيط زندگي ضامن سلامت و مانع بروز بيماري هاي واگيردار است لذا به طور جدي در حفظ بهداشت محل سكونت خود تلاش نمائيد.

2- در هر كاروان پزشكي مستقر است كه مسئول بهداشت و درمان زائران آن كاروان مي باشد، به توصيه هاي وي توجه جدي داشته باشيد.

3- وسائل شخصي خود را بطور منظم در گوشه اتاق جمع نموده، از پراكندگي و به هم ريختگي محيط جلوگيري كنيد.

4- از نوشيدن آب در آب خوري هاي داخل ساختمان و خيابان ها و معابر پرهيز نموده از ليوان هاي شخصي و يا يكبار مصرف استفاده نمائيد.

5- آب هاي لوله كشي داخل ساختمان ها قابل نوشيدن نيست، لذا فقط از بطري هاي آب معدني براي آشاميدن استفاده نمائيد.

6- قبل و بعد از غذا دست هاي خود را با آب و صابون بشوييد.

7- هنگام استفاده از توالت، شرايط بهداشتي را كاملًا مراعات نموده، حتماً از سيفون استفاده كنيد.

8- با شستن مرتب پاها و جوراب، از ايجاد بوي بد در فضاهاي عمومي و اتاق استراحت جلوگيري كنيد.

9- از بردن غذا به داخل اتاق ها خودداري نموده هرگز از غذاهاي مانده

ص: 45

استفاده نكنيد.

10- طبق مقررات دولت عربستان، كشيدن سيگار در مساجد ممنوع است. لذا در مساجد و اماكن عمومي خصوصاً مسجدالحرام و مسجد النبي صلي الله عليه و آله سيگار نكشيد.

همچنين از كشيدن سيگار و قليان در داخل اتاق ها، محيط آشپزخانه و هنگام صرف غذا خودداري فرمائيد.

11- از انداختن آب دهان و بيني در معابر و اماكن عمومي اجتناب كرده، هميشه دستمال كاغذي به همراه داشته باشيد تا در موقع نياز از آن استفاده نمائيد.

12- در صورت بروز علائم سرماخوردگي از مصرف خودسرانه دارو اجتناب نموده، با پزشك كاروان تماس بگيريد.

13- از پراكنده نمودن زباله و مواد غذائي كه موجب تجمع پشه و آلودگي محيط مي شود، خودداري نمائيد.

14- ميوه و سبزيجات را قبل از خوردن، شستشو داده، ضدعفوني كنيد.

15- براي جبران كم آبي بدن به دليل فعاليت هاي روزانه و پياده روي، مايعات بيشتري در طول روز مصرف نمائيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 46

مسايل اجرايي حج: (جلسه بيست و يكم)

موضوع:

مسائل مربوط به ايام تشريق.

سرفصل ها:

1- ساعتي را كه براي عزيمت به عرفات اعلام مي شود، به خاطر سپرده و سر ساعت آماده باشيد.

2- وسايل مورد نياز براي عرفات و مني كه بايد در ساك دستي جا داده شوند عبارتند از: يك دست لباس معمولي، لوازم حلق و تقصير، ملافه، ليوان پلاستيكي تاشو، صابون بي بو، خوراكي هاي مورد نياز (نظير نان خشكه، نبات، داروهاي يوميه) قمقمه و بادبزن.

3- دست بند مخصوص، كارت شناسائي، كارت ويژه مطوفي و دفترچه پزشكي زائر را حتماً همراه داشته باشيد.

4- در مني و عرفات تابلوهاي كاروان خود را شناسائي نموده و در هر حال با توجه به آنها خود را به چادرهاي كاروان برسانيد.

5- در عرفات و مشعر مني حتي المقدور مايعات را بيشتر مصرف كنيد.

6- در اين ايام حتي المقدور از غذاهاي گرم و گوشتي استفاده نكنيد.

7- در اين ايام و در هر محل از قرائت دعاهاي وارده و انجام اعمال مستحبي غافل نمانيد.

8- در عرفات و مني چون خيمه ها متصل به هم مي باشد و امكان جدا كردن خيمه ها و استفاده اختصاصي از آنها وجود ندارد، لذا از حساسيت هاي بي جا نسبت به يكديگر

ص: 47

جداً خودداري نماييد.

9- عمل واجب در عرفات فقط وقوف است، لذا از هرگونه عملي كه ممكن است براي شما مشكل ايجاد كند پرهيز نماييد.

10- در مشعر با توجه به نبودن هيچ گونه علامت مشخصي براي كاروان و يكرنگ بودن لباس همه زائرين از جمع زائرين كاروان جدا نشويد.

11- در روز عرفه قبل از اذان مغرب در چادرهاي خود مستقر باشيد، چون همزمان با اذان مغرب چادرهاي عرفات انداخته مي شود و شناسائي محل استقرار كاروان مشكل خواهد بود.

12- اگر در مشعر زائرين كاروان را گم كرديد و نتوانستيد آنها را پيدا كنيد، به اولين گروه زائرين ايراني كه رسيديد با آنان همراه شويد تا به چادرهاي مني برسيد.

13- براي جمع كردن ريگ در مشعر، از محل استقرار كاروان دور نشويد.

14- دستبند و كارت شناسائي خود را همراه داشته باشيد.

15- از نوشيدن آب شيرهاي مخصوص شستشو در مشاعر مقدسه خودداري نمائيد.

16- به صورت تنها و انفرادي از كاروان فاصله نگيريد.

17- در صورت جدا افتادن كاروان ترس و هراس به خود راه نداده، سعي كنيد همراه با كاروان هاي ديگر ايراني و با راهنمايي گروه امداد، به كاروان خود برگرديد. لازم به تذكر است خيمه هاي ايرانيان با پرچم پر افتخار جمهوري اسلامي ايران مزين و مشخص شده است.

18- هنگام غروب عرفه و حركت به طرف مشعر، به علت برچيده شدن خيمه ها، شناخت موقعيت بسيار دشوار است، لذا مراقب باشيد از كاروان جدا نشويد.

19- در مشعر الحرام خيمه و محل استراحت خاصي براي كاروانها وجود ندارد لذا لازم است با مدير و روحاني كاروان نسبت به چگونگي استقرار در مشعر الحرام و كوچ به طرف مني هماهنگي هاي لازم را به عمل آوريد.

ص: 48

20- براي جلوگيري از گم شدن در مشعر الحرام، مي توانيد ريگ هاي مورد نياز را از مكه جمع آوري نمائيد.

21- در عرفات و مشعر و مني هنگام استراحت ديگر زائران، براي خواندن دعا و مناجات و يا ذكر مصيبت از بلند گو استفاده نكنيد.

22- هنگام حركت از مشعر به طرف مني همراه با ديگر كاروان هاي ايراني حركت نموده باتوجه به علائم نصب شده به سمت چادرهاي ايراني حركت كنيد.

23- محل استقرار چادرهاي مني را با دقت بخاطر سپرده و براي خود نشانه اي قرار دهيد.

24- در جمرات اگر از ديگر زائرين كاروان جدا افتاديد، همراه با اولين گروه زائرين ايراني خود را به محوطه چادرهاي ايران برسانيد.

25- به هنگام رفتن به جمرات بادبزن، قمقمه آب، كارت شناسائي و دست بند مخصوص را همراه داشته باشيد.

26- به هنگام رفتن به جمرات، وجه نقد همراه خود نبريد چون احتمال گم كردن يا سرقت آن بسيار زياد است.

27- در هنگام حلق موهاي خود را داخل كيسه نايلون ريخته و سپس داخل سطل زباله انداخته يا آن را دفن كنيد.

28- از ريختن موهاي خود در اطراف چادرهاي مني يا دستشوئي ها جداً خودداري نماييد.

29- در عرفات و مني و بويژه در چادرها و اطراف آن، نظافت و مسايل بهداشتي را كاملًا مراعات كنيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 49

مسايل اجرايي حج: (جلسه بيست و دوّم)

موضوع:

توصيه هاي مربوط به رمي جمرات.

سرفصل ها:

1- با هماهنگي مدير و روحاني كاروان، زمان مناسب را براي رمي جمرات انتخاب كنيد.

2- افراد عينكي هنگامي رمي از عينك هاي بنددار استفاده نمايند. همچنين از همراه داشتن پول زياد خودداري شود.

3- در صورت افتادن عينك، يا حوله احرامي و خارج شدن سر پائي از پاي شما هرگز در تراكم جمعيت براي برداشتن آنها خم نشويد و تا فرصت مناسب و كاهش تراكم جمعيت صبر كنيد.

4- افراد بلند قامت، هنگام رمي مخصوصاً در طبقه پائين، زياد به ستونها (جمرات) نزديك نشوند زيرا احتمال اصابت سنگ از پشت سر به آنها وجود دارد.

5- در صورتي كه هنگام رمي جمره از كاروان و يا دوستان خود جدا شديد، ترس و اضطراب به خود راه نداده، با كاروانهاي ديگر ايراني به محل خيمه ها برگرديد.

6- نزديك ظهر و خصوصاً بعدازظهر روز دوازدهم ذيحجه، جمرات بسيار شلوغ و رمي بسيار خطرناك است و احتمال خطر جاني وجود دارد، لذا حتماً قبل از ظهر نسبت به رمي جمرات اقدام نمائيد تا خداي ناكرده گرفتار مشكل نشويد

7- بدون هماهنگي با روحانيون محترم و مدير كاروان اقدام به رمي ننمائيد.

ص: 50

8- هنگام حلق از پيش بند مناسب استفاده كنيد.

9- موهاي تراشيده شده را در پلاستيك جمع آوري و از پراكنده شدن موها جلوگيري نمائيد.

10- براي سر تراشيدن از تيغ و خود تراش شخصي استفاده نموده، تيغ استفاده شده خود را به ديگران ندهيد.

11- از تراشيدن مو و پراكنده ساختن موها در اطراف دستشوئي ها خودداري فرمائيد.

12- مواظب باشيد در مناطقي كه خارج مني مي باشد، حلق ننمائيد.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 51

مسايل اجرايي حج: (جلسه بيست و سوم)

موضوع:

توصيه هاي گمركي.

سرفصل ها:

1- هر يك از حجاج مي توانند دو ساك بزرگ متحدالشكل به ابعاد 30* 50* 60 و يك ساك دستي كوچك به ابعاد 20* 30* 35 را كه همراه آورده اند بصورت رايگان به داخل كشور حمل كنند.

2- هواپيمائي تعهدي در قبال كالاهاي خريداري شده خارج از ضوابط نداشته، بارهاي اضافي را با دريافت هزينه اضافه بار به صورت نقدي و به ريال سعودي (هر كيلو 21 ريال) حمل خواهد كرد.

3- ساك هاي متحد الشكل مسافرتي حجاج در صورتي كه حاوي كالاهاي ممنوعه يا تجارتي نباشد، به عنوان كالاهاي مجاز مشمول معافيت گمركي خواهد بود.

4- كالاهاي زير نيز به عنوان بار زائر محسوب نگرديده از حمل آنها خودداري مي شود.

تلويزيون و ضبط صوت بزرگ، چرخ خياطي، ماشين لباسشويي و ظرفشويي، يخچال و فريزر، آبگرمكن، اجاق گاز، دوچرخه، فرش ماشيني، ماشين بافندگي، موكت، موتور برق و كولر گازي.

5- فروشگاههاي شركت شاهد در اكثر ايستگاه هاي پروازي زائران داير است و

ص: 52

حجاج تا يك ماه پس از بازگشت به كشور مي توانند اقلام مورد نياز خود را با رعايت مقررات گمركي خريداري نمايند.

منابع:

1. جزوه «بايدها و نبايدها»

2. دستورالعمل هاي سازمان

ص: 53

فصل دوّم: بهداشت و درمان

اشاره

ص: 54

ص: 55

حج و بهداشت و درمان: (جلسه اول)

موضوع:

توصيه هاي قبل از عزيمت در زمينه بهداشت و درمان

سرفصل ها:

* روند احراز استطاعت جسمي

* ضرورت تشكيل پرونده سلامت

* معاينات پزشكي قبل از سفر

* تزريق واكسن هاي مورد نياز

* تذكرات در مورد اعتياد به مواد مخدر

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 56

حج و بهداشت و درمان: (جلسه دوم)

موضوع:

وسايل و ملزومات بهداشتي-/ درماني همراه

سرفصل ها:

* ملزومات شخصي بهداشتي همراه

* داروهاي اختصاصي

* همراه داشتن سوابق درماني

* اجتناب از به همراه داشتن مواد غذايي و خوراكي فاسد شدني

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 57

حج و بهداشت و درمان: (جلسه سوم)

موضوع:

بهداشت فردي (1)

سرفصل ها:

* نظافت دست ها

* نظافت و شست وشوي پاها

* استحمام روزانه

* بهداشت در پوشش

* بهداشت استراحت

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 58

حج و بهداشت و درمان: (جلسه چهارم)

موضوع:

بهداشت فردي (2)

سرفصل ها:

* عدم استعمال دخانيات

* بهداشت نوشيدن

* پيش گيري از گم شدن

* وسايل شخصي

* بهداشت دهان و دندان

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص58

بهداشت بدن

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 59

حج و بهداشت و درمان: (جلسه پنجم)

موضوع:

بهداشت بانوان

سرفصل ها:

* مسائل مرتبط با عادات ماهانه

* ممنوعيت حضور زنان باردار در حج

* چگونگي مصرف داروهاي ضد بارداري

* رعايت مسايل بهداشتي ويژه زنان

* تنظيم خانواده و مسايل مرتبط با آن

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 60

حج و بهداشت و درمان: (جلسه ششم)

موضوع:

بهداشت محل اقامت (در مكه و مدينه)

سرفصل ها:

* مقتضيات زندگي جمعي

* رعايت نظافت و بهداشت در اتاق ها

* توصيه هاي لازم در استفاده از سرويس هاي بهداشتي

* بهداشت در خيابانها و اماكن عمومي

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 61

حج و بهداشت و درمان: (جلسه هفتم)

موضوع:

بهداشت غذا و تغذيه (1)

سرفصل ها:

* تغيير عادات غذايي در سفر حج

* توصيه هاي غذايي

* توصيه به روزه داران

* رژيم هاي غذايي

* برنامه غذايي بيماران خاص

* تغذيه توسط آشپزخانه هاي مركزي و كاروان ها

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 62

حج و بهداشت و درمان: (جلسه هشتم)

موضوع:

بهداشت غذا و تغذيه (2)

سرفصل ها:

* بهداشت تغذيه در مصرف نمك و شكر (دو پودر سفيد خطر ناك)

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 63

حج و بهداشت و درمان: (جلسه نهم)

موضوع:

بيماري هاي شايع در حج و راه هاي پيشگيري از آن (1)

سرفصل ها:

* گرفتاري هاي تنفسي در ايام حج (پيش گيري، درمان و مراقبت هاي لازم)

* گرمازدگي

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 64

حج و بهداشت و درمان: (جلسه دهم)

موضوع:

بيماري هاي شايع در حج و راه هاي پيشگيري از آن (2)

سرفصل ها:

* مشكلات عضلاني- استخواني

* عود بيماري ها و اختلالات رواني

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 65

حج و بهداشت و درمان: (جلسه يازدهم)

موضوع:

بيماري هاي شايع در حج و راه هاي پيشگيري از آن (3)

سرفصل ها:

* بيماري هاي چشمي

* عرق سوز

* بيماري هاي ديگر

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 66

حج و بهداشت و درمان: (جلسه دوازدهم)

موضوع:

بيماري هاي شايع در حج و راه هاي پيشگيري از آن (4)

سرفصل ها:

* مسموميت هاي غذايي

* بيماري هاي دستگاه گوارش (يبوست، و … )

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 67

حج و بهداشت: (جلسه سيزدهم)

موضوع:

بهداشت در عمره تمتع

سرفصل ها:

* توصيه ها در ميقات

* توصيه ها در طواف

* توصيه هاي عمومي در مسجد الحرام

* توصيه هاي سعي

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 68

حج و بهداشت و درمان: (جلسه چهاردهم)

موضوع:

بهداشت ايام تشريق (1)

سرفصل ها:

* وقوف در عرفات و منا

(بهداشت، تغذيه و بيماري ها)

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 69

حج و بهداشت و درمان: (جلسه پانزدهم)

موضوع:

بهداشت ايام تشريق (2)

سرفصل ها:

* نكات مورد توجه درباره قرباني

* نكات مورد توجه درباره حلق

* نكات ايمني در رمي جمرات

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 70

حج و بهداشت و درمان: (جلسه شانزدهم)

موضوع:

توصيه هاي دارويي

سرفصل ها:

* چگونگي ارائه خدمات درماني در عربستان و سيستم ارجاع

* تهيه دارو درعربستان سعودي

* اقلام شخصي مورد نياز زائران

* لوازم و تجهيزات پزشكي خاص مورد نياز

* ضرورت همراه داشتن داروهاي تخصصي يا فوق تخصصي

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 71

حج و بهداشت و درمان: (جلسه هفدهم)

موضوع:

آشنايي با مراكز درماني و بيمارستان هاي سعودي

سرفصل ها:

* توصيه هايي در رابطه با مراكز درماني و بيمارستان هاي عربستان

* بروز حوادث و اعزام بيماران به بيمارستان ها

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

ص: 72

حج و بهداشت و درمان: (جلسه هجدهم و نوزدهم)

موضوع:

بهداشت روان در حج (1 و 2)

سرفصل ها:

* عوامل مستعد كننده بروز اختلالات روانپزشكي در ايام حج

* اختلالات شايع در روانپزشكي در ايام حج

* حفظ بهداشت روان

منابع:

* جزوه «راهنماي سلامت در حج»

* جزوات تخصصي مركز پزشكي

ص: 73

حج و بهداشت و درمان: (جلسه بيستم)

موضوع:

آموزش به بيماران پر خطر

سرفصل ها:

* بيماران قلبي- عروقي

* بيماران تنفسي

* بيماران ديابتي

* بيماران دياليزي

* ديگر بيماري هاي زمينه اي

منابع:

* جزوات و كتاب هاي تخصصي پزشكي

ص: 74

ص: 75

فصل سوّم: احكام عمومي

اشاره

ص: 76

ص: 77

احكام عمومي: جلسه اول

موضوع:

وجوب شناخت احكام فقهي دين

سرفصل ها:

1-/ تقسيم احكام به:

1- واجب.

2- حرام.

3- مستحب.

4- مكروه.

5- مباح.

2- تعريف هريك از موارد فوق با ذكر مثال.

3- وجوب شناخت احكام دين.

4- شيوه هاي دستيابي به احكام فوق.

منابع:

1- كتاب احكام دين، محمدحسين فلاح زاده.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 78

احكام عمومي: جلسه دوّم

موضوع:

تقليد

سرفصل ها:

1- معناي تقليد.

2- وجوب تقليد- براي افراد غير مجتهد و محتاط.

3- شرايط مرجع تقليد.

4- راه شناخت مرجع تقليد.

5- شناخت مجتهد اعلم و لزوم تقليد از اعلم.

6- راههاي دستيابي به فتاواي مرجع تقليد.

7- بقا بر تقليد.

8- تقليد ابتدايي از مرجع تقليد زنده.

9- عدول از مجتهدي به مجتهد ديگر.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 79

احكام عمومي: جلسه سوّم

موضوع:

وضو (1)

سرفصل ها:

1- چگونگي وضو.

2- مقدار واجب در شستشوي اعضاي وضو.

3- شرايط آب وضو.

4- شرايط اعضاي وضو.

5- شرايط وضوگيرنده.

6- رعايت ترتيب و موالات در وضو.

7- وضوي جبيره.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 80

احكام عمومي: جلسه چهارم

موضوع:

وضو (2)

سرفصل ها:

1- چيزهايي كه بايد براي آن ها وضو گرفت؛ مانند:

1- نماز (جز نماز ميت).

2- طواف.

3- نماز طواف.

4- رساندن جايي از بدن به قرآن.

2- مبطلات وضو.

3- مواردي كه وضو گرفتن مستحب است.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 81

احكام عمومي: جلسه پنجم

موضوع:

غسل

سرفصل ها:

1- انواع غسل (غسل ترتيبي، غسل ارتماسي).

2- غسل هاي واجب (جنابت مسّ ميّت).

3- شرايط صحيح بودن غسل.

4- كارهايي كه بر فرد جنب حرام است.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 82

احكام عمومي: جلسه ششم

موضوع:

تيمّم

سرفصل ها:

1- چگونگي تيمّم.

2- چيزهايي كه تيمّم بر آن ها صحيح است.

3- شرايط صحيح بودن تيمّم.

4- تيمّم بدل از وضو.

5- تيمّم بدل از غسل.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 83

احكام عمومي: جلسه هفتم

موضوع:

نماز (1)

سرفصل ها:

1- اهميت نماز.

2- مقدمات نماز.

3- پوشش در نماز- آقايان و بانوان

4- مكان نمازگزار.

5- قبله و مسائل مربوط به آن.

6- نماز در مسجدالحرام.

7- لباس نمازگزار.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 84

احكام عمومي: جلسه هشتم

موضوع:

نماز (2)

سرفصل ها:

1- اذان و اقامه.

2- واجبات نماز.

3- اركان نماز- تعريف ركن و غير ركن و تأثير آن در صحّت و بطلان نماز.

4- نمازهاي واجب.

5- نمازهاي مستحب.

6- سجده واجب.

7- سجده سهو.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 85

احكام عمومي: جلسه نهم

موضوع:

نماز (3)

سرفصل ها:

1- مبطلات نماز مانند: سخن گفتن، رو از قبله برگرداندن و …

2- شكيّات نماز (فقط شكيات مورد ابتلا بيان شود).

3- نماز احتياط.

4- تشهد فراموش شده.

5- آداب نماز.

6- مستحبات نماز.

منابع:

1- احكام دين.

2- رساله توضيح المسائل.

3- تحريرالوسيله.

ص: 86

احكام عمومي: جلسه دهم

موضوع:

نماز جماعت

سرفصل ها:

1- اهميت نماز جماعت.

2- شرايط نماز جماعت.

3- شرايط امام جماعت.

4- وظيفه مأموم در نماز جماعت.

5- چگونگي پيوستن به نماز جماعت.

6- اتصال در نماز جماعت.

7- نماز جماعت با اهل سنّت.

8- نمازهاي جماعت به صورت استداره اي در مسجدالحرام.

9- خواندن نماز جماعت در هتل ها و محل اسكان زائران در مكه و مدينه.

منابع:

1- احكام دين.

2- تحريرالوسيله.

3- اسرار الصلاة.

ص: 87

احكام عمومي: جلسه يازدهم

موضوع:

خمس

سرفصل ها:

1- وجوب خمس.

2- چيزهايي كه خمس به آن ها تعلق مي گيرد (فقط موارد ابتلا مانند: منفعت كسب، مال حلال مخلوط به حرام … ).

3- احكام خمس.

4- مصرف خمس.

5- چگونگي قراردادن سال خمسي.

6- چه چيزهايي خمس ندارد.

7- خمس فيش هاي ثبت نامي حج و مسائل مربوط به آن.

منابع:

1- احكام دين.

2- تحريرالوسيله.

3- مناسك محشيّ.

ص: 88

احكام عمومي: جلسه دوازدهم

موضوع:

زكات

سرفصل ها:

1- زكات بر نه چيز تعلق مي گيرد (چهار مورد غلات، سه مورد دام، دو مورد سكه).

2- بيان موارد مبتلا به زكات (مثلًا براي كشاورزان غلات و دام و براي تجار و كسبه زكات طلا و نقره … ).

3- احكام زكات.

4- مصرف زكات.

5- چند روايت در زمينه اهميّت زكات.

منابع:

1- احكام دين.

2- تحريرالوسيله.

3- توضيح المسائل.

ص: 89

احكام عمومي: جلسه سيزدهم

موضوع:

نجاسات

سرفصل ها:

1- يازده چيز از نجاسات شمرده مي شود.

تبصره: فقط موارد مبتلا به بيان شود مانند: بول، غايط، خون و منا.

2- چگونه چيزي نجس مي شود.

3- چگونه چيز نجس پاك مي شود.

4- مسائل مربوط به طهارت و نجاست در مسجدالحرام و منازل محل اسكان زائران.

منابع:

1- احكام دين.

2- تحريرالوسيله.

3- توضيح المسائل.

ص: 90

احكام عمومي: جلسه چهاردهم

موضوع:

مطهّرات

سرفصل ها:

1- مطهّرات.

تبصره: مسائل مبتلا به بيان شود مانند: آب، زمين، آفتاب، برطرف شدن عين نجاست.

2- اقسام آب ها (مطلق و مضاف، كر و قليل).

3- چگونگي پاك شدن نجاست.

4- پاك شدن چيز نجس با آب قليل.

5- آب هاي لوله كشي و پاك شدن چيز نجس با آنها.

6- پرهيز از وسواس.

منابع:

1- احكام دين.

2- تحريرالوسيله.

3- توضيح المسائل.

ص: 91

احكام عمومي: جلسه پانزدهم

موضوع:

نماز مسافر

سرفصل ها:

1- قصر و اتمام.

2- شرايط سفر و شكسته شدن نماز.

3- قصد ده روز و مسائل مربوط به آن.

4- نماز در مكه و مدينه و در مسجدالحرام و مسجدالنبي.

5- نماز قبل از رفتن به عرفات و تقسيم بندي كساني كه قبل از رفتن، ده روز مي مانند با آنها كه نمي مانند.

منابع:

1- رساله توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 92

احكام عمومي: جلسه شانزدهم

موضوع:

احكام مسجد

سرفصل ها:

1- احكام مسجد.

2- احكام نجس شدن مسجد.

3- بيرون بردن چيزي از مسجد.

4- خوابيدن در مسجد.

5- آداب حضور در مسجد.

6- رعايت نظافت در مساجد.

7- مسأله طهارت و نجاست در مسجدالحرام و مسجدالنبي.

8- رعايت طهارت و نجاست در مواقف و مشاعر.

منابع:

1- رساله توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 93

احكام عمومي: جلسه هفدهم

موضوع:

نماز قضا

سرفصل ها:

1- شيوه قضا كردن نمازها.

2- آيا رعايت ترتيب در قضا كردن نمازها لازم است؟

3- نماز قضاي پدر.

4- در دو مورد به جا آوردن قضاي نماز واجب است.

5- نماز قضاي پدر

6- خواندن نماز قضا به جماعت.

7- نماز قضا در سفر و چگونگي آن.

منابع:

1- رساله توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 94

احكام عمومي: جلسه هيجدهم

موضوع:

احكام قرآن

سرفصل ها:

1- احكام قرآن.

2- لمس خطوط قرآن.

3- خارج كردن قرآن از مسجدالحرام و مسجدالنبي.

4- نوشتن چيزي روي صفحات قرآن.

5- آداب تلاوت قرآن.

6- رعايت احترام قرآن.

منابع:

1- تحريرالوسيله.

2- مناسك محشّي.

ص: 95

احكام عمومي: جلسه نوزدهم

موضوع:

احكام خريد و فروش

سرفصل ها:

1- احكام خريد و فروش.

2- آداب خريد و فروش.

3- چگونگي برهم زدن معامله.

4- خيار عيب.

5- خيار غبن.

6- إقاله.

7- اموال مجهول المالك

منابع:

1- تحريرالوسيله.

2- رساله توضيح المسائل.

ص: 96

احكام عمومي: جلسه بيستم

موضوع:

لقطه حرم

سرفصل ها:

1- اشياي پيدا شده در محدوده حرم.

2- اشياي پيدا شده در مكه و مدينه.

3- استفاده از اشياي پيدا شده.

4- وظيفه انسان در برابر اشياي يافت شده.

5- گم شدن كفش ها و كفش هاي به جاي مانده.

منابع:

1- تحريرالوسيله.

2- مناسك محشّي.

3- احكام دين.

ص: 97

احكام عمومي: جلسه ويژه خواهران

موضوع:

اقسام غسل

سرفصل ها:

1- غسل جنابت.

2- غسل مسّ ميّت.

3- غسل حيض.

4- غسل نفاس.

5- غسل استحاضه و اقسام آن- قليله- متوسطه- كثيره.

6- وظايف مستحاضه نسبت به نماز و طواف

7- وظايف بانوان هنگام حيض و نفاس در رابطه با نماز- روزه و طواف.

8- منع حضور بانوان حايض در مسجدالحرام و مسجدالنبي.

9- جايز بودن ورود حايض به مسعي.

10- قرآن خواندن فرد حايض.

منابع:

1- احكام ويژه بانوان.

2- تحريرالوسيله.

3- رساله توضيح المسائل.

ص: 98

احكام عمومي: جلسه بيست و يكم

موضوع:

احكام خوردني ها و آشاميدني ها

سرفصل ها:

1- خوردن چيزي كه براي انسان ضرر دارد.

2- خوردن خاك، تربت.

3- فرو بردن آب بيني و خلط سينه كه در دهان آمده.

4- خوردن چيز نجس.

5- چيزهايي كه موقع غذا خوردن مستحب است.

6- مستحبات آب آشاميدن.

7- مكروهات آب آشاميدن.

منابع:

1- توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 99

احكام عمومي: جلسه بيست و دوّم

موضوع:

احكام نذر

سرفصل ها:

1- معناي نذر.

2- چگونگي نذر شرعي.

3- شرايط نذر كننده.

4- نذر زن بدون اجازه شوهر.

5- نذر فرزند بدون اجازه پدر.

6- نذر براي كار حرام يا مكروه.

7- نذر براي ترك كار واجب يا مستحب.

8- چگونگي عمل به نذر.

9- نذر مدّت دار.

10- نذورات نسبت به حرم ها و اماكن ديني.

منابع:

1- توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 100

احكام عمومي: جلسه بيست و سوّم

موضوع:

عهد

سرفصل ها:

1- چگونگي تحقق عهد.

2- شرايط عهد شرعي.

3- كفاره عمل نكردن به عهد.

منابع:

1- تحريرالوسيله.

2- توضيح المسائل.

ص: 101

احكام عمومي: جلسه بيست و چهارم

موضوع:

احكام قسم خوردن

سرفصل ها:

1- قسم شرعي.

2- شرايط قسم.

3- قسم بدون اجازه پدر.

4- كفاره عمل نكردن به قسم.

منابع:

1- توضيح المسائل.

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص101

تحريرالوسيله.

ص: 102

احكام عمومي: جلسه بيست و پنجم

موضوع:

امر به معروف و نهي از منكر

سرفصل ها:

1- تعريف معروف و منكر.

2- وجوب امر به معروف و نهي از منكر.

3- مراتب امر به معروف و نهي از منكر.

4- شرايط امر به معروف و نهي از منكر.

5- وظيفه زائران در رابطه با تخلفات رفتاري موسم.

منابع:

1- توضيح المسائل.

2- تحريرالوسيله.

ص: 103

احكام عمومي: جلسه بيست و ششم

موضوع:

احكام نماز جمعه

سرفصل ها:

1- شرايط صحيح بودن نماز جمعه.

2- چيزهايي كه در نماز جمعه معتبر است.

3- آنچه قبل از نماز جمعه واجب است.

4- مستحبات نماز جمعه.

5- مكروهات نماز جمعه.

6- آداب روز جمعه.

7- كيفيت نماز جمعه.

منابع:

1- توضيح المسائل.

2- تحرير الوسيله.

ص: 104

ص: 105

فصل چهارم: مناسك حج

اشاره

ص: 106

ص: 107

مناسك حج: جلسه اول

موضوع:

آمادگي براي سفر

سرفصل ها:

1- وسايل مورد نياز براي احرام مانند:

1- حوله هاي احرام و لباس بانوان

2- شرايط لباس احرام

3- دمپايي و شرايط آن

4- هميان و كمربند و …

2- تصحيح نماز

3- شرايط استطاعت

4- حسابرسي اموال

5- نيابت و شرايط مربوط به آن

6- ختنه مردان

منابع:

1- مناسك محشّي

2- توضيح المسائل

ص: 108

مناسك حج: جلسه دوم

موضوع:

عمره و حج تمتع

سرفصل ها:

1- معناي حج و عمره

2- چرا حج تمتع به اين نام ناميده مي شود؟

3- بيان اعمال عمره، فهرست وار:

1- احرام

2- طواف

3- نماز طواف

4- سعي صفا و مروه

5- تقصير

4- بيان اعمال حج تمتع، فهرست وار:

1- احرام در مكه

2- وقوف در عرفات

3- وقوف در مشعر

4- بيتوته در منا

- رمي جمره عقبه روز دهم

- قرباني

- حلق يا تقصير

ص: 109

5- بيتوته شب يازدهم و دوازدهم

6- طواف حج تمتع

7- نماز طواف حج تمتع

8- سعي صفا و مروه

9- طواف نساء

10- نماز طواف نساء

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 110

مناسك حج: جلسه سوم

موضوع:

احرام عمره تمتع

سرفصل ها:

1- مستحبات پيش از احرام

2- واجبات احرام

1- پوشيدن لباس احرام

2- نيت

3- لبيك

4- مكان احرام

3- محرمات احرام- موارد مبتلا به فهرست وار بيان شود

4- محل احرام- فقط ميقات شجره و جحفه شرح داده شود-

5- گره زدن، سنجاق زدن و امثال آن

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

تحرير الوسيله

ص: 111

مناسك حج: جلسه چهارم

موضوع:

طواف عمره تمتع (1)

سرفصل ها:

الف- شرايط طواف كننده:

1- طهارت بدن و لباس

2- طهارت از حدث (وضو)

3- طهارت از خبث (غسل) در صورتي كه غسل بر او واجب شده باشد.

4- مقدار واجب پوشش در حال احرام

5- نيت

6- واجبات طواف

1- شروع از حجرالاسود

2- ختم به حجرالاسود

3- هفت دور طواف كردن

4- كعبه را در طرف چپ خود قراردادن

5- محدوده طواف

6- بيرون حجر اسماعيل طواف كردن

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 112

مناسك حج: جلسه پنجم

موضوع:

طواف عمره تمتع (2)

سرفصل ها:

1- آداب طواف

2- مستحبات طواف

1- خواندن قرآن، دعا و ذكر

2- با آرامش طواف كردن

3- استلام حجرالاسود و توضيح اين كه در شرايط فعلي مقدور نمي باشد.

3- چگونگي خواندن دعا و گفتن اذكار در حال طواف

4- مكروهات طواف:

1- خوردن و آشاميدن

2- دست كشيدن به حجراسماعيل

5- مراقبت هايي كه در طواف بايد صورت بگيرد:

1- يكديگر را فشار ندادن

2- دور جمعيت حلقه نكشيدن

3- بانوان و افراد مسن را در انجام طواف آزاد گذاشتن و …

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 113

مناسك حج: جلسه ششم

موضوع:

نماز طواف

سرفصل ها:

1- كيفيت نماز طواف

2- مكان نماز طواف

3- زمان نماز طواف

4- شك در نماز طواف

5- وظيفه كساني كه نمازشان صحيح نيست

6- مستحبات نماز طواف

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 114

مناسك حج: جلسه هفتم

موضوع:

سعي صفا و مروه

سرفصل ها:

1- زمان سعي

2- مستحبات بين طواف و سعي

3- واجبات سعي

1- شروع از صفا

2- ختم به مروه

3- هفت شوط بودن

4- رو به مروه و رو به صفا در هر شوط حركت كردن

4- احكام سعي

5- مستحبات سعي

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 115

مناسك حج: جلسه هشتم

موضوع:

تقصير

سرفصل ها:

1- زمان تقصير

2- مكان تقصير

3- چگونگي تقصير

4- تأثير تقصير- خروج از احرام-

5- محرمات بين عمره تمتع و حج تمتع

6- رفتن به غار حِرا و خارج شدن از مكّه

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 116

مناسك حج: جلسه نهم

موضوع:

احرام حج تمتع

سرفصل ها:

1- واجبات احرام حج

1- پوشيدن

2- نيت

3- لبيك

2- مكان احرام

3- مستحبات احرام حج تمتع

4- حركت در روز به طرف عرفات

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 117

مناسك حج: جلسه دهم

موضوع:

وقوف در عرفات

سرفصل ها:

1- زمان وقوف

2- مكان وقوف

3- اقسام وقوف

- اختياري

- اضطراري

4- مستحبات وقوف

5- آداب روز عرفه

6- برنامه هاي روز عرفه

1- صبح: مراسم برائت

2- بعدازظهر: دعاي عرفه

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 118

مناسك حج: جلسه يازدهم

موضوع:

وقوف در مشعرالحرام

سرفصل ها:

1- زمان وقوف

2- مكان وقوف

3- اقسام وقوف

1- اختياري

2- اضطراري (در شب)

3- اضطراري (در روز)

4- وظيفه بانوان در وقوف و حركت پيش از وقت

5- مستحبات وقوف

6- جمع سنگريزه ها

7- شرايط سنگريزه ها

1- از حرم باشد

2- ريگ باشد

3- بكر باشد

4- مباح باشد

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 119

مناسك حج: جلسه دوازدهم

موضوع:

واجبات منا (1)- رمي

سرفصل ها:

1- رمي جمره عقبه

2- واجبات رمي

1- نيت

2- انداختن سنگ ها، نه گذاشتن آن ها

3- اصابت به جمره

4- هفت عدد سنگ زدن

5- به تدريج زدن

3- مستحبات رمي

4- مراقبت ها هنگام رمي

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 120

مناسك حج: جلسه سيزدهم

موضوع:

واجبات منا (2)- قرباني

سرفصل ها:

1- زمان قرباني

2- مكان قرباني

3- شرايط قرباني

1- سالم باشد

2- پير نباشد

3- سن آن كامل باشد

4- لاغر نباشد

5- ناقص نباشد

4- نيابت در قرباني

5- مصرف قرباني

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 121

مناسك حج: جلسه چهاردهم

موضوع:

واجبات منا (3)- حلق يا تقصير

سرفصل:

1- افراد موظف به حلق

2- افراد موظف به تقصير

3- زمان حلق يا تقصير

4- مكان حلق يا تقصير

5- مستحبات حلق

6- مستحبات روز عيد

7- مستحبات منا

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 122

مناسك حج: جلسه پانزدهم

موضوع:

واجبات منا (4)

سرفصل ها:

1- تعريف بيتوته

2- زمان بيتوته

3- مكان بيتوته

4- عبادت در مكه به جاي بيتوته

5- ترك بيتوته

6- مستحبات

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 123

مناسك حج: جلسه شانزدهم

موضوع:

واجبات منا (5)- رمي جمرات روزهاي 12 و 13 ذيحجه

سرفصل ها:

1- واجبات رمي

2- زمان رمي

3- ترتيب رمي

4- شكيات رمي

5- مستحبات رمي

6- زمان كوچ از منا

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 124

مناسك حج: جلسه هفدهم

موضوع:

اعمال پس از منا در مكّه

سرفصل ها:

1- ترتيب اعمال مكه

2- زمان اعمال مكه

3- طواف حج تمتع

4- نماز طواف حج تمتع

5- طواف نساء

6- نماز طواف نساء

7- مراحل خروج از احرام

8- تقديم اعمال پس از منا براي معذورين و شرايط آن

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 125

مناسك حج: جلسه هيجدهم

موضوع:

محرمات احرام (1)

سرفصل ها:

1- تقسيم محرمات

1- ويژه آقايان

2- ويژه خانم ها

3- مشترك بين آقايان و خانم ها

2- محرّمات

1- كفاره دار

2- بدون كفاره

3- محرمات ويژه آقايان

1- زير سايه رفتن در حال حركت

2- پوشاندن سر

3- پوشيدن لباس دوخته

4- پوشيدن كفش يا چيزي كه تمام روي پا را بپوشاند

4- محرمات مخصوص بانوان

1- پوشاندن صورت

2- پوشيدن زيور براي زينت

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 126

مناسك حج: جلسه نوزدهم

موضوع:

محرمات مشترك احرام

سرفصل ها:

1- استفاده از بوي خوش

2- نگاه در آينه

3- زدودن مو از بدن

4- كِرم زدن و روغن ماليدن به بدن

5- سرمه كشيدن به چشم

6- انگشتر به دست كردن براي زينت

7- جدال

8- فسوق

9- بيرون آوردن خون از بدن

10- كشتن جانوران تَن

11- ناخن گرفتن

12- كندن درخت و گياه حرم

13- شكار كردن

14- عقد كردن زن

ص: 127

15- لذت هاي جنسي (آميزش)

16- استمناء

تبصره: در بيان دو مورد آخر با ظرافت عمل شود.

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 128

مناسك حج: جلسه بيستم

موضوع:

كفارات محرمات احرام

سرفصل ها:

1- برخي از محرمات كه احتمال دارد اتفاق بيفتد و كفاره آن ها

2- سقوط حرمت و وجوب كفاره در برخي موارد مثل زير سايه رفتن

3- شرايط حيواني كه به عنوان كفاره ذبح مي شود

4- محل ذبح كفاره

5- مصرف كفاره

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 129

مناسك حج: جلسه بيست و يكم

موضوع:

احكام متفرقه عمره و حج

سرفصل ها:

1- وظيفه معذوران

بيماران

محصورين

مصدودها

بانوان معذور به عذر شرعي

2- فراموشي برخي از اعمال و حكم اعاده يا قضاي آن ها

3- مستحبات مكه

1- تلاون قرآن

2- طواف مستحبي

3- زيارت قبور در قبرستان ابوطالب

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 130

مناسك حج: جلسه بيست و دوم

موضوع:

عمره مفرده پس از اعمال حج تمتع

سرفصل ها:

1- تعريف عمره

2- زمان عمره مفرده

3- اعمال عمره مفرده

4- تفاوت هاي عمره مفرده با عمره تمتع

5- استطاعت عمره مفرده (وجوب يا استحباب)

6- عمره مفرده تكراري و فاصله دو عمره

منابع:

1- مناسك مصوّر حج

2- مناسك محشيّ

ص: 131

فصل پنجم: اسرار و معارف حج

اشاره

ص: 132

ص: 133

اسرار و معارف حج: جلسه اوّل

موضوع:

اسرار عبادات

سرفصل ها:

1- فلسفه عبادات

2- توجه دادن انسان به موقعيت خاصي كه در جهان هستي دارد

3- شناخت مبدأ و معاد

4- سير روحي به سوي خداوند

5- رهايي از آلودگي هاي مادي

6- كوچك ديدن لذات دنيا و توجّه به انس با خدا

7- بي تفاوت بودن در اقبال و ادبار دنيا

8- اثر عبادت در تطهير و تخليه انسان

9- اثر عبادت در زينت روح آدميان

10- هر عبادتي ظاهري دارد و باطني

11- فلسفه برخي از عبادات؛ مانند نماز (تنهي عن الفحشاء والمنكر) روزه و …

12- درجات عبادات

13- چگونگي راهيابي به اسرار عبادات

14- سرّ مشترك همه عبادات

1- عبوديت و بندگي خدا

ص: 134

2- وصول به قرب الهي

3- رسيدن به كمال انساني

منبع:

1- صهباي حج، از ص 305 تا 315

2- حج برنامه تكامل

ص: 135

اسرار و معارف حج: جلسه دوّم

موضوع:

اسرار حج و ثمرات آن

سرفصل ها:

1- صورت باطني حج

2- ظهور ملكوت اعمال

3- سرّ حج در سير الي الله

4- تزكيه روح در پرتو شناخت اسرار

5- تهذيب نفس در حج

6- راز دشواري فهم اسرار حج

7- آثار اجتماعي حج

8- آثار روحي حج

9- كعبه ضامن بقاي جامعه بشري (قياماً للناس)

10- كعبه پناهگاه جامعه انساني و خانه امن (وأمناً)

11- حج مايه تقويت و قوّت دين

12- حج نابود كننده فقر

منبع:

1- صهباي حج از ص 317 تا 331

2- حج برنامه تكامل

ص: 136

اسرار و معارف حج: جلسه سوّم

موضوع:

نيل به اهداف والاي حج

سرفصل ها:

1- فراهم نمودن زمينه

«من كان في هذه أعمي فهو في الآخرة أعمي وأضلّ سبيلًا» (اسراء: 72)

«في كتاب مكنون* لا يمسّه الّا المطهّرون» (واقعه: 78 تا 79)

2- لزوم معرفت نسبت به اسرار حج

3- هماهنگي سيرت حاج با سرّ حج

4- تغيير سيرت حيواني به سيرت انساني

5- حج آزمون بزرگ خداوند

6- چگونگي موفقيت در اين آزمون

7- حج بازار آخرت است

8- حج اقيانوس رحمت الهي و حاجي غرق در اين نعمت

9- هيچ عمل صالحي جاي حج را نمي گيرد

10- عقوبت تارك حج

11- چه كساني به اهداف حج دست پيدا مي كنند؟

12- اقسام حج گزاران

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 331 تا 341

2- حج برنامه تكامل

ص: 137

اسرار و معارف حج: جلسه چهارم

موضوع:

اسرار ميقات

سرفصل ها:

1- معناي ميقات

2- ميقات و مواقيت در قرآن

3- وجوب احرام در ميقات و راز آن

4- راز نامگذاري ميقات ها

5- ميقات زماني و ميقات مكاني

6- سرّ ميقات در روايت شبلي

7- سرّ ميقات در روايت امام صادق (ع)

8- سرّ ميقات در ساير روايات

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 133 تا 145

2- روايات باب 20 از ابواب مواقيت كتاب حج وسائل.

3- حج برنامه تكامل

ص: 138

اسرار و معارف حج: جلسه پنجم

موضوع:

فلسفه احرام و نيّت

سرفصل ها:

1- حقيقت احرام

2- وداع با گناه

3- رابطه احرام و توحيد

4- غسل احرام تطهير روح از گناه

5- نماز احرام، پيوند زائر با خداوند

6- پوشيدن لباس احرام و ياد سفر آخرت

7- نيت و قصد قربت

8- حقيقت نيت و مراتب تقرّب به خداوند

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 343 تا 372

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و ديگر كتب روايي.

4- حج برنامه تكامل

ص: 139

اسرار و معارف حج: جلسه ششم

موضوع:

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص139

رار تلبيه

سرفصل ها:

1- معناي تلبيه

2- تلبيه در مكان خاص- ميقات

3- تجلي توحيد در تلبيه

«لبيك اللهم لبيك … ».

4- طرد جاهليت باستاني و مدرن، با تلبيه

5- نقش لبيك در صحنه ميثاق الهي و فراخوان ابراهيم

6- مراتب و درجات تلبيه و لبيك گويان

7- تلبيه اجابت دعوت خداوند

8- تلبيه ورود به ضيافت الهي

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 372 تا 384

2- روايات باب در وسائل و ديگر كتب روايي.

3- حج برنامه تكامل

ص: 140

اسرار و معارف حج: جلسه هفتم

موضوع:

اسرار طواف

سرفصل ها:

1- ادب ورود به مسجدالحرام

2- طواف نشانه تجسم توحيد در حج

3- طواف جاهلي

4- طواف و خدا محوري

5- رمز طواف و فرشته صفت شدن

6- ارتباط مطاف با بيت المعمور

7- چهار ركن كعبه و اركان وجودي انسان كامل

8- آغاز طواف از حجرالاسود و بيعت با خداوند

9- طواف و آمرزش گناه و شروع زندگي جديد

10- سر عدد هفت در اشواط طواف

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 385 تا 393

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و ديگر كتب روايي.

4- حج برنامه تكامل

ص: 141

اسرار و معارف حج: جلسه هشتم

موضوع:

اسرار نماز طواف

سرفصل ها:

1- نماز پس از طواف يعني شروع زندگي جديد به وسيله ارتباط با خدا

2- اهميت مقام ابراهيم

3- مقام ابراهيم در قرآن

4- اسوه قراردادن ابراهيم در زندگي جديد «لكم اسوة حسنة في إبراهيم والذين معه»

5- پيوند مقام و كعبه

6- از طريق ابراهيم به خدا رسيدن.

7- اوصاف ابراهيم خليل در قرآن و روش اسوه قراردادن آن حضرت.

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 395 تا 398

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و ديگر كتب روايي.

4- حج برنامه تكامل

ص: 142

اسرار و معارف حج: جلسه نهم

موضوع:

اسرار سعي

سرفصل ها:

1- صفا و مروه از شعائر الهي «إنّ الصفا والمروة من شعائر اللَّه»

2- بزرگداشت شعائر و ارتباط آن با تقوي «ومن يعظّم شعائر اللَّه فإنّها من تقوي القلوب»

3- سعي صفا و مروه و تردد ميان خوف و رجاء

4- راز هروله و احساس ذلت و تواضع در برابر خداوند

5- معناي صفا و مروه و ارتباط صفا با تصفيه و تهذيب روح و مروه با مروت و مردانگي.

6- ارتباط سعي با هاجر و تلاش و كوشش در راه خدا

7- صفا و مروه در قرآن

8- صفا و مروه در روايات

منابع:

1- صهباي حج

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و ديگر كتب روايي.

4- حج برنامه تكامل

ص: 143

اسرار و معارف حج: جلسه دهم

موضوع:

اسرار تقصير

سرفصل ها:

1- رابطه تقصير و اطاعت از خداوند

2- رابطه تقصير و تسليم بودن در برابر اوامر الهي (در مدّت احرام، كوتاه كردن مو حرام ولي در پايان آن واجب)

3- تقصير در قرآن و روايات

4- تقصير در سنن نبوي

5- راز و رمز تقصير در مستحبات مربوط به آن

6- ارتباط تقصير باآمرزش گناه (اللهم اغفر للمحلقين … والمقصرين)

(وسائل، ج 9، ص 543)

منابع:

1- صهباي حج: از صفحه 403 تا 412

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و ديگر منابع حديثي.

4- حج برنامه تكامل

ص: 144

اسرار و معارف حج: جلسه يازدهم

موضوع:

اسرار عرفات

سرفصل ها:

1- عرفات در قرآن

2- عرفات در روايات

3- معاني عرفه و ارتباط آن با معرفت و شناخت

4- دعا و نيايش در عرفه و راز كمال آدمي

5- دعا در عرفات و قرب به خداوند

6- برداشتن حجابها بين مخلوق و خالق در عرفات

7- عالي ترين مراحل توحيد در دعاي عرفه

8- پيوند عرفه با امام زمان

9- مفاهيم عرفاني در آداب عرفات

10- خروج بار دوم از حرم و بازگشت دوباره به حرم

منابع:

1- صهباي حج: از صفحه 413 تا 434

2- حج و عمره در قرآن و حديث

3- روايات باب در وسائل و منابع حديثي ديگر

4- حج برنامه تكامل

ص: 145

اسرار و معارف حج: جلسه دوازدهم

موضوع:

اسرار وقوف به مشعر

سرفصل ها:

1- معناي مشعرالحرام

2- آشنا ساختن قلب با شعار تقوا

3- خوف خدا را شعار دل ساختن

4- كوچ از عرفات به سمت مشعر يادآور عرصه محشر

5- ارتباط مشعر با ذكر

«فاذكرو الله عند المشعر الحرام … »

6- جمع آوري سلاح مبارزه با شيطان

7- فلسفه وقوف

8- رفتار پيامبر و ائمه در مشعرالحرام

9- رفتار اولياي خدا در مشعرالحرام

10- آموزش حركت در صراط مستقيم هنگام افاضه از مشعر

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات باب در وسائل و منابع حديثي ديگر

4- حج برنامه تكامل

ص: 146

اسرار و معارف حج: جلسه سيزدهم

موضوع:

اسرار بيتوته در منا

سرفصل ها:

1- معناي منا

2- تحقق آرزوهاي زائران

3- تحقق آرزوهاي ديگران (روايت شبلي) و آسوده ساختن مردم از دست و زبان زائر اين ديار

4- ذكر خدا در منا «فاذكرو اللَّه كذكركم آباءكم أو أشدّ ذكراً» و پيراستن حج از رسوم جاهلي

5- تأثير ذكر در آرامش قلب و روح

6- تفاوت مراتب حج گزاران

7- آداب بيتوته در منا و مستحبات و اسرار آن ها

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات باب در وسائل و منابع حديثي ديگر

4- حج برنامه تكامل

ص: 147

اسرار و معارف حج: جلسه چهاردهم

موضوع:

اسرار رمي

سرفصل ها:

1- شناخت شيطان

2- راههاي نفوذ شيطان در آدميان

3- مقابله و مبارزه با شيطان و راههاي مقابله با آن

4- شيطان برون و شيطان درون

5- راههاي مقابله با هواهاي نفساني

6- پيشينه رمي و رجم شيطان

7- رمي شيطان، راهي براي نزديك شدن به خدا

8- تكرار رمي در روزهاي بعد يعني مبارزه دائمي با شيطان

9- مبارزه با تمامي شياطين كوچك و بزرگ

10- آمريكا نماد امروز به عنوان شيطان بزرگ

11- شيطان در قرآن

12- كبر، بزرگترين خصيصه شيطاني

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات باب در منابع حديثي

4- حج برنامه تكامل

ص: 148

اسرار و معارف حج: جلسه پانزدهم

موضوع:

اسرار قرباني و حلق

سرفصل ها:

1- حكمت قرباني، تقرب و تعالي قرباني كننده؛

«لن ينال الله لحومها ولادماؤها ولكن يناله التقوي … »

2- پذيرش عمل از متقين؛

«انما يتقبل اللَّه من المتقين … »

3- بريدن گلوي طمع با قرباني

4- تمرين اطعام به فقيران با قرباني در منا

5- گذشت از همه چيز به خاطر خدا- اشاره به ذبح اسماعيل توسط ابراهيم-

6- ذبح آمال و آرزوهاي باطل

7- شهيدان و قربان شدن آن ها در مسير حق

8- قرباني در قرآن

9- قرباني در روايات

10- گذشتن از زيبايي براي محبوب

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات باب در منابع حديثي

4- حج برنامه تكامل

ص: 149

اسرار و معارف حج: جلسه شانزدهم

موضوع:

طواف حج تمتع

سرفصل ها:

1- گناه آلوده از پيشگاه خدا بازگشتن ننگ است.

2- فلسفه استحباب ورود از باب بني شيبه در مسجدالحرام.

3- بار يافتن طائفان واقعي به مقام عرش الهي.

4- انسان هاي كامل بر محور تسبيحات اربعه طواف مي كنند.

5- تشبه طواف كنندگان به فرشتگان عرش.

6- شباهت طواف حج گزار غافل به طواف مشركان.

7- كيفر الهي معصيت در حرم كعبه.

8- گنهكار برگرد خود مي گردد و فرد متقي گرد خدا.

9- حجرالاسود يداللَّه و عين اللَّه در زمين.

10- تعهد استلام كننده به دست نيالودن به گناه.

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات باب در منابع حديثي

4- حج برنامه تكامل

ص: 150

اسرار و معارف حج: جلسه هفدهم

موضوع:

طواف نساء

سرفصل ها:

1- توجه دادن خداوند به اهميت پيوند زناشويي

2- اهميت خانواده در اسلام

3- پيش گيري از گسستن اين پيوند

4- راه هاي تقويت محبت ميان زن و شوهر

5- علل و عواملي كه اين پيوند را تضعيف مي كند

6- محور خانواده اگر خدا باشد و همه حول آن محور بگردند، مشكل حل مي شود.

7- توجه دادن آن ها كه ازدواج نكرده اند به اين امر مهمّ.

8- پايان اعمال حج با تقويت نظام خانواده.

منابع:

2- حج عارفان

3- روايات وارده در اين باب در منابع حديثي

4- حج برنامه تكامل

ص: 151

اسرار و معارف حج: جلسه هيجدهم

موضوع:

دستاوردهاي معنوي حج

سرفصل ها:

1- ورود و خروج صادقانه در حج «هوالاول و الآخر»، «ادخلني مُدخل صدق واخرجني مُخرج صدق».

با اخلاص داخل شدن و با پاكي خارج شدن

2- نشانه هاي حج مقبول

«مِنْ علامة قبول الحج اذا رجع الرجل عمّاكان عليه من المعاصي هذاعلامة قبول الحج.»

الف: مرتكب گناه نشدن

ب: نوراني شدن

«الحاج لا يزال عليه نور الحجّ ما لم يلم تذنب»

3- چگونه مي توان اين دستاوردها را حفظ كرد:

1- التزام به تقوا

2- پرهيز از گناه

3- تمرين مقابله با شيطان

منابع:

1- صهباي حج

2- حج عارفان

3- روايات وارده در ذيل باب

4- حج برنامه تكامل

ص: 152

اسرار و معارف حج: جلسه نوزدهم

موضوع:

چهره سياسي حج

سرفصل ها:

1- حج نمايشگر حكومت والاي اسلامي

2- سامان دادن مشكلات مسلمانان در كنگره جهاني حج

3- راز انتصاب اميرالحاج براي حاجيان

4- پيوند حج با امامت

«من تمام الحجّ لقاء الإمام»

5- حج و نفي و طرد طاغوت

6- حج و اعلام برائت از مشركان

7- ضرورت تطهير كعبه از توليت طاغيان

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 111 تا 130

2- عرفان حج

3- روايات وارده در ذيل اين باب

4- حج برنامه تكامل

ص: 153

اسرار و معارف حج: جلسه بيستم

موضوع:

مكّه الگوي مدينه فاضله

سرفصل ها:

1- حرم امن بودن، گياه و حيوان و انسان در امنيت كامل.

2- آباداني، امنيت، اقتصاد سالم و گرايش دلها به رهبران فرزانه، اركان مدينه فاضله است.

3- محور اصلي مدينه فاضله، حكومتي به رهبري انسان كامل.

4- تأمين اقتصادي ساكنان مكه و ريزش ثمرات در تمام فصول سال.

5- راز حرمت حمل سلاح.

6- ويژگي هاي فقهي مكّه.

7- احترام مكه به پاس حرمت انسان كامل.

8- هر كس وارد حوزه ولايت و امامت شود در امان است.

منابع:

1- صهباي حج از صفحه 147 تا 170

2- روايات وارده در اين باب در منابع روايي

3- حج برنامه تكامل

ص: 154

اسرار و معارف حج: جلسه بيست و يكم

موضوع:

وحدت امت اسلامي

سرفصل ها:

1- كعبه محور وحدت

2- نياز انسان به تعاون و هماهنگي با همنوعان خود

3- فطرت توحيدي سرمايه وحدت

4- محورهاي اصيل وحدت:

1- جهاني بودن قرآن كريم

2- رسالت جهاني رسول اللَّه صلي الله عليه و آله

3- ارتباط مستمر انسان ها با كعبه

5- عوامل مؤثر در ايجاد وحدت امت اسلامي

6- عوامل تفرقه در امت

7- لزوم وحدت در برابر غير مسلمانان

8- تساوي زائران كعبه

منابع:

1- صهباي صفا از صفحه 183 تا 199

2- روايات وارده در ذيل اين باب

3- حج برنامه تكامل

ص: 155

اسرار و معارف حج: جلسه بيست و دوّم

موضوع:

منافع اقتصادي حج

سرفصل ها:

1- تفسير آيه «ليشهدوا منافع لهم … »

2- بهره مندي اقتصادي جامعه اسلامي از رهگذر حج

3- ارتباطات اقتصادي كشورهاي اسلامي و بهره گيري از كالاهاي يكديگر

4- ايجاد بازار بين الملل اسلامي در حج

5- مبادله نيروي انساني كارآمد براي رشد و شكوفايي اقتصادي كشورهاي اسلامي

6- استقلال اقتصادي در حج و عدم بهره گيري از غير مسلمانان (ورود غير مسلمان به مكه و مدينه ممنوع)

7- مكه و مدينه محل عرضه محصولات كشورهاي اسلامي

8- اقتصاد همه جانبه حج

9- روايات حج و ايجاد ثروت مبني بر تأثير حج در رفع فقر

منابع:

1- توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث

2- صهباي حج

3- حج برنامه تكامل

ص: 156

اسرار و معارف حج: جلسه بيست و سوّم

موضوع:

فلسفه محرمات احرام

سرفصل ها:

1- دوره احرام، دوره تمرين عبوديت و تعبد محض

2- محرمّات احرام و آزمون الهي

3- حرمت فسوق و ايجاد امنيت اخلاقي

4- حرمت كندن گياه و درخت و ايجاد امنيت محيط زيست

5- حرمت كشتن موجودات زنده و دفاع از حيوانات

6- حرمت جدال و لذتهاي حرام و ايجاد امنيت اجتماعي

7- حرمت استمناء و لذتهاي حرام و ايجاد امنيت جنسي

8- حرمت پوشاندن صورت براي زنان و ايجاد تقواي اجتماعي.

9- حرمت همراه داشتن سلاح و ايجاد جامعه اي امن در پرتو ايمان و اخلاق.

10- حرمت همراه داشتن زينت و ايجاد اقتصاد سالم.

11- آزمايش هاي الهي در قرآن و روايات.

12- نمونه اي از آزمايش هاي الهي در اقوام و ملل گذشته.

منابع:

1- صهباي حج

2- حج برنامه تكامل

3- حج و عمره در قرآن و حديث

4- روايات وارده در ذيل اين باب

ص: 157

فصل ششم: عقايد

اشاره

ص: 158

ص: 159

عقايد: درس اوّل

موضوع:

تاريخ تشيع، پيدايش و گسترش آن

سرفصل ها:

1- تشيع در چه زماني پديد آمده است؟!

2- رويكرد عقلاني در شيوه گزينش رهبر

3- شيعه در كلمات رسول خدا صلي الله عليه و آله

4- امامت، همزاد نبوت

5- حديث منزلت

6- حديث غدير و چگونگي حادثه غدير

7- شكل گيري تشيع در پرتو اين سفارش ها

8- شيعه در عصر رسالت

9- فرضيه هاي بي پايه و نادرست:

الف. تشيع زاييده روز سقيفه است

ب. تشيع زاييده خروج عبد الله بن سبأ است

ج. تشيع زاييده جنگ جمل است

پاسخ به اين فرضيه ها

د. تشيع زاييده انديشه ايرانيان است

10 علل انتشار تشيع ميان ايرانيان

الف. ايرانيان تحت ستم در عراق

ص: 160

ب. مهاجرت اشعريان يمني به قم

ج. مهاجرت امام رضا عليه السلام به خراسان

د. مهاجرت علويان به ايران

منبع:

راهنماي حقيقت، صفحات 29 تا 55

ص: 161

عقايد: درس هاي دوّم و سوّم

موضوع:

عقايد شيعه- توسل به اولياي الهي-

سرفصل ها:

مقدمه

الف: ارتباط با اولياي الهي

1- جهان آفرينش و علل و معاليل

2- مرگ انسان پايان زندگي نيست

3- قرآن و بقاي ارواح

4- ارتباط دو جهان با يكديگر

5- صالح عليه السلام با ارواح قوم خود سخن مي گويد

6- شعيب عليه السلام با ارواح قوم خود سخن مي گويد

7- پيامبر صلي الله عليه و آله با ارواح انبيا سخن مي گويد

8- پيامبر با كشته شدگان بدر سخن مي گويد

ب: توسل به اولياي الهي

1- اقسام توسل

2- توسل به انجام فرائض

3- توسل به اسما و صفات خدا

4- توسل به قرآن كريم

5- توسل به دعاي برادر مؤمن

ص: 162

6- توسل به دعاي پيامبر صلي الله عليه و آله در زمان حيات

7- توسل به دعاي پيامبر صلي الله عليه و آله پس از رحلت

8- توسل به منزلت انسان هاي پاك و والا

9- تاريخ و توسل به انسان هاي پاك

10- عبد المطلب و توسل به كودك شيرخوار (محمد)

11- ابوطالب و توسل به پيامبر در نوجواني

12- نماز باران همراه كودكان و پيران

13- خليفه دوم به عموي پيامبر صلي الله عليه و آله متوسل مي شود

14- توسل در دعاي پيامبر صلي الله عليه و آله در حق فاطمه بنت اسد

ج: پرسش هايي درباره توسل

1- آيا درخواست دعا از ميت، پرستش او نيست؟

2- آيا درخواست دعا از ميت بي فايده نيست؟

3- آيا ميان ما و كساني كه از دنيا رفته اند، مانعي وجود دارد؟

4- مقصود از آيه «إِنَّكَ لاتُسمِعُ الْمَوْتي»، چيست؟

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 125 تا 156

ص: 163

عقايد: درس چهارم

موضوع:

شفاعت

سرفصل ها:

1- درخواست شفاعت از اولياي الهي

2- حقيقت درخواست شفاعت از اولياي الهي چيست؟

3- حديث انس بن مالك

4- حديث سواد بن قارب

5- حديث ابوبكر

6- حديث علي عليه السلام

7- يك پرسش درباره درخواست شفاعت از اولياي الهي

8- پاسخ

منبع:

راهنماي حقيقت، ص 163 تا 168

ص: 164

عقايد: درس پنجم

موضوع:

سوگند به غير خدا

سرفصل ها:

1- آيا سوگند دادن خدا به مقام اوليا شرك نيست؟

2- نذر براي غير خدا

3- آيا سوگند به غير خدا جايز است؟

4- سوگند به غير خدا، در سخنان پيامبر صلي الله عليه و آله

5- دلايل قائلان به تحريم و پاسخ آن ها

منبع:

1- آيين وهابيت، تأليف آيةاللَّه سبحاني.

2- شيعه شناسي و پاسخ به شبهات.

ص: 165

عقايد: درس ششم

موضوع:

زيارت قبور

سرفصل ها:

1- زيارت قبور پاكان

2- حضور در حرم پيامبر صلي الله عليه و آله

3- زنان و زيارت قبور و پاسخ به دو پرسش

4- سفر براي زيارت قبور

5- مسلمانان و سفر به مدينه براي زيارت قبر پيامبر صلي الله عليه و آله

6- دستاويز تحريم كنندگان سفر براي زيارت قبر پيامبر صلي الله عليه و آله

7- زيارت مساجد سبعه

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 186 تا 204

ص: 166

عقايد: درس هفتم

موضوع:

ساخت بنا بر روي قبور

سرفصل ها:

1- ساخت بنا بر روي قبور

2- سيره سلف صالح در حفظ قبور

3- حفظ آثار، حفظ اصالت ها است

4- لزوم ترفيع خانه هاي پيامبران

5- صيانت قبور، نشانه مهر و محبت است

6- اصحاب كهف و ساختمان بر قبور آنان

7- دستاويز وهابيان براي ويراني قبور

الف. سند حديث

ب. دلالت حديث

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 249 تا 283

ص: 167

عقايد: درس هشتم

موضوع:

منزلت قرآن نزد شيعه

سرفصل ها:

تمهيد

1- منزلت و جايگاه قرآن در نزد شيعه

2- نقد كتاب «فصل الخطاب»

3- مصحف فاطمه چيست؟

4- «محدَّث» در اسلام

5- فاطمه «محدَّثه» است

6- مصحف علي عليه السلام

7- فرضيه اهتمام به دعا بيش از قرآن

8- چرا روايات تحريف از كتاب هاي حديثي حذف نمي شود؟

9- شيعه و تأويل آيات متشابه

10- نوعي ديگر از تأويل: تطبيق كلي بر مصداق

11- جمع آوري قرآن در عصر رسول خدا صلي الله عليه و آله

12- دعوت به مقابله با سور قرآني (تحدّي) نشانه جمع قرآن در عصر رسالت است

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 249 تا 283

ص: 168

عقايد: درس نهم، دهم، يازدهم

موضوع:

امامت در نزد شيعه

سرفصل ها:

مقدمه

الف: امامت در قرآن

1- آياتي كه امامت را مطرح مي كنند

2- آيه ولايت

3- آيه «أولوا الأمر»

4- آيه اكمال

ب: چرا نام امامان در قرآن نيامده است؟

1- معرفي به نام

2- معرفي با عدد

3- معرفي با صفت

4- معرفي به نام، بر طرف كننده اختلاف نيست

ج: تفاوت امامت با نبوت

ه: منبع علمي و آگاهي امامان

1- نقل از رسول خدا

2- نقل از كتاب علي عليه السلام

3- استنباط از كتاب و سنت

4- الهامات الهي

ص: 169

و: امامان دوازده گانه

ز: زمان پيدايش اعتقاد به امامت دوازده تن

ح: امامان شيعه و مسند خلافت

1- اعتبار سند حديث ائمه اثنا عشر

2- امامت دوازده تن و عهدين

ط: وصايت امام علي عليه السلام

وصايت امام در شعر شعراي عصر رسالت مانند:

عبداللَّه بن ابي سفيان

عبدالرحمان جعيل

ابن التيهان از حاضران در جنگ بدر

ي: مقصود از اولي الأمر كيست؟

1- معني «مولا» در حديث غير چيست؟

2- حضور امام در شوراي شش نفره، نشانه تصحيح خلافت نيست

همكاري با خلاف براي حفظ مصالح

3- نص بر امامت در نهج البلاغه

منزلت اهل بيت عليهم السلام

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 285 تا 338

ص: 170

عقايد: درس دوازدهم

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص170

موضوع:

منزلت ائمه در سنجش با صحابه

سرفصل ها:

الف: منزلت ائمه در سنجش با صحابه

1- آيه تطهير

2- حديث ثقلين و بررسي مفاد حديث

3- حديث سفينه نوح و بررسي سند و بررسي مفاد حديث

ب: رهبري در دوران كودكي

اين سئوال ريشه در تاريخ دارد

نشاني از امامت حضرت جواد عليه السلام به هنگام مناظره و حكم شكار در حالات گوناگون توسط محرم

ج: منزلت ائمه عليهم السلام نسبت به پيامبران

د: افسانه «خان الأمين»

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 341 تا 362

ص: 171

عقايد: درس سيزدهم

موضوع:

ائمه و آگاهي از علم غيب

سرفصل ها:

1- ائمه عليهم السلام و آگاهي از غيب

2- آيات گروه نخست

3- مواردي كه پيامبران از غيب خبر داده اند

4- نوح و آگاهي از غيب

5- يعقوب و يوسف و خبرهاي غيبي

6- خبرهاي غيبي حضرت مسيح

7- خبرهاي غيبي پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله

8- خبرهاي غيبي اميرمؤمنان عليه السلام

1- شهر بصره غرق مي شود

2- معاويه بر سرزمين عراق مسلط مي گردد

3- ده نفر از خوارج جان به سلامت نمي برند و از يارانم ده نفر كشته نمي شوند

9- امامت امامان موروثي نبوده است

10- دلايل خلافت بلافصل حضرت علي عليه السلام

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 367 تا 380

ص: 172

عقايد: درس چهاردهم

موضوع:

اهل بيت عليهم السلام

سرفصل ها:

مقدمه

1- منزلت اهل بيت در ميان مسلمانان

2- مقصود از اهل بيت كيانند؟

3- تبيين مفهوم اهل بيت عليهم السلام

4- «اهل بيت» چه كساني هستند؟

5- لفظ «البيت» به بيت معيّني اشاره دارد

مذكر بودن ضماير

6- اهل بيت عليهم السلام در لسان پيامبر صلي الله عليه و آله

7- چرا تنها احاديث اهل بيت؟!

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 383 تا 394

ص: 173

عقايد: درس پانزدهم

موضوع:

منزلت حضرت فاطمه عليها السلام در سنجش با همسران پيامبر صلي الله عليه و آله

سرفصل ها:

الف: منزلت حضرت فاطمه عليها السلام در سنجش با همسران پيامبر صلي الله عليه و آله

1- سوره كوثر

2- آيه تطهير

3- آيه مباهله

4- آيه اطعام براي خدا

5- آيه مودت

ب: سخن گفتن فرشته با فاطمه زهرا عليها السلام

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 397 تا 404

ص: 174

عقايد: درس شانزدهم

موضوع:

سرگذشت فدك

سرفصل ها:

1- سرگذشت فدك

2- دلايل حديثي و تاريخي تمليك فدك

3- چرا فدك به فاطمه بخشيده شد؟

4- فدك در كشاكش سياست ها

5- مكان فدك در عصر حاضر

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 419 تا 426

ص: 175

عقايد: درس هفدهم

موضوع:

غلوّ از نگاه تشيع

سرفصل ها:

1- معناي غلوّ

2- غلوّ درباره اهل بيت عليهم السلام

3- امامان و بهره گيري از اسباب طبيعي

4- غلو در روايات

5- نظر علماي شيعه در رابطه با غلوّ

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 429 تا 432

ص: 176

عقايد: درس هجدهم

موضوع:

اهل بيت عليهم السلام و نقش آنان در تمدن اسلامي

سرفصل ها:

1- اهل بيت عليهم السلام و تمدن اسلامي

2- عصر رسول خدا صلي الله عليه و آله

3- عصر پس از پيامبر صلي الله عليه و آله

4- صيانت قرآن از اختلاف قراءات

5- تفسير قرآن

6- حفظ حديث پيامبر صلي الله عليه و آله

7- مسائل نوظهور

8- مناظره با رهبران اهل كتاب

9- جلوگيري از تحريف اسلام

10- الگويي از حكومت اسلامي پس از پيامبر صلي الله عليه و آله

11- دوران تابعان

12- شيعيان در خدمت تمدن اسلامي

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 442 تا 453

ص: 177

عقايد: درس نوزدهم

موضوع:

مهدويت در اسلام

سرفصل ها:

1- مقدمه

2- مهدي پايه گذار حكومت واحد جهاني

3- خصوصيات مهدي عليه السلام در روايات

4- امام زمان از نسل كيست؟

5- امام زمان و تولد او

6- علت غيبت امام

7- بهره مردم در زمان غيبت

الف) پاسداري از آيين الهي

ب) تربيت منتظران آگاه

ج) نفوذ روحاني و ناپيدا

8- امام زمان و عمر طولاني

9- روش غيبي

10- روش طبيعي

11- تأخير در ظهور

12- آمادگي روحي

13- تكامل علوم و فرهنگ هاي انساني

ص: 178

14- تكامل وسايل ارتباط جمعي

15- پرورش نيروي انساني

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 459 تا 486

ص: 179

عقايد: درس بيستم

موضوع:

زيارت حضرت ابوطالب و مسائلي درباره آن

سرفصل ها:

1- زيارت قبر ابوطالب

2- شاهراه هاي سه گانه براي تشخيص عقيده

3- ذخائر علمي و ادبي ابوطالب

4- رفتار و كردار او در جامعه

5- وصيت ابوطالب هنگام مرگ

6- قضاوت بستگان

7- نظر دانشمندان شيعه در مورد ابوطالب

8- بررسي حديث ضحضاح

9- ديدگاه علماي اهل سنت در رابطه با ابوطالب

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 596 تا 402

ص: 180

عقايد: درس بيست و يكم

موضوع:

صحابه

سرفصل ها:

مقدمه

1- عدالت صحابه

2- عدالت صحابه در احاديث

3- عدالت صحابه در آينه تاريخ

4- حديث «اصحابي كالنجوم»

5- روايات صحابي

6- انتقاد از صحابه

7- امام علي عليه السلام و تأييد خلفا

8- دشنام و ناسزا

9- شجره ملعونه در قرآن

10- لعن در احاديث رسول خدا

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 625 تا 657

ص: 181

عقايد: درس بيست و دوم

موضوع:

مقامات اولياي الهي و قدرت هاي غيبي

سرفصل ها:

1- مقامات اوليا و قدرت هاي غيبي را چگونه توجيه مي كنيد؟

2- مقصود از كمال چيست؟

3- آثار بندگي و كمال نفساني

4- قرآن و كرامات اوليا

5- تصرف يوسف در مورد بازيابي بينايي پدر

6- قدرت نمايي ياران سليمان

7- قدرت نمايي سليمان

8- تصرف هاي حضرت مسيح

9- ولايت تكويني و مسأله غلو

10- خبرهاي غيبي

11- حضرت يوسف

12- خبرهاي غيبي خاتم صلي الله عليه و آله

13- خبر از سرنوشت يكي از خوارج

14- علي جان! شقي ترين افراد تو را مي كشد

15- ابوذر تنها مي ميرد

16- عمار را گروه ستمگر مي كشند

ص: 182

17- بر شتري سوار مي شوي و با علي نبرد مي كني

18- علي! تو با سه گروه نبرد مي كني

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 103 تا 122

ص: 183

عقايد: درس بيست و سوم

موضوع:

مسائل فقهيِ اختلافي، ميان شيعه و سني- وضو

سرفصل ها:

مقدمه

1- چگونگي شستن دست ها

2- مسح بر پا به جاي شستن

3- ريشه اختلاف

4- سلطه ها و حكومت ها

5- تقديم مصلحت انديشي بر ظاهر آيه

6- روايات مسح بر پاها از پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 489 تا 497

ص: 184

عقايد: درس بيست و چهارم

موضوع:

مسائل فقهي اختلافي (اذان، چگونگي نماز)

سرفصل ها:

1- «حَيَّ عَلَي خَيْرِ العَمَل» در اذان

2- شهادت به ولايت علي عليه السلام

3- شيعيان و نماز دست باز

4- كيفيت نماز پيامبر صلي الله عليه و آله

5- حديث ابي حُميد ساعدي

6- حديث حماد بن عيسي

7- آموزش نماز به كسي كه نماز صحيح نمي خواند

8- نظر ائمه اهل بيت عليهم السلام

منبع:

راهنماي حقيقت از صفحه 499 تا 414

ص: 185

عقايد: درس بيست و پنجم

موضوع:

سجده بر تربت و زمين

سرفصل ها:

1- سجده بر تربت

2- مرحله نخست: سجده بر زمين

3- خنك كردن سنگ ريزه ها در دست

4- فرمان خاك آلود كردن پيشاني (تتريب)

5- كشيدن دستار از زير پيشاني نمازگزار

6- جواز سجده بر حصير و بوريا

7- جواز سجده بر لباس به هنگام اضطرار

8- فلسفه سجده بر خاك در بيانات پيامبر صلي الله عليه و آله

9- راز سجده بر تربت امام حسين عليه السلام

10- جمع بين دو نماز

منبع:

راهنماي حقيقت، از صفحه 516 تا 529

ص: 186

عقايد: درس بيست و ششم

موضوع:

تقيه

سرفصل ها:

1- معناي تقيه

2- تقيه در قرآن

3- تقيه در روايات

4- تفاوت تقيه با نفاق

5- تقيه از ديدگاه شيعه

6- تقيه از ديدگاه اهل سنت

7- بيان حقيقت

منبع:

راهنماي حقيقت، از 580 تا 587

ص: 187

فصل هفتم: شناخت عربستان

اشاره

ص: 188

ص: 189

شناخت عربستان: (جلسه اول)

موضوع:

جغرافياي عربستان

سرفصل ها:

* موقعيت عربستان

* مساحت

* همسايه ها

* نواحي سه گانه عربستان

* آب هوا

* تقسيمات كشوري (مناطق) و نحوه اداره مناطق

* جمعيت

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 190

شناخت عربستان: (جلسه دوم)

موضوع:

مشخصات ديگري از كشور عربستان

سرفصل ها:

* پايتخت، شهرها و بنادر مهم و موقعيت هر كدام

* پول و ارزش پولي

* تعطيلات رسمي

* فِرق مذهبي

* مناطق، موقعيت و جمعيت شيعيان

* جمعيت مهاجران و موقعيت هاي شغلي آنان

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 191

شناخت عربستان: (جلسه سوم)

موضوع:

اوضاع كشاورزي عربستان

سرفصل ها:

* وضعيت عمومي كشاورزي در عربستان

* نحوه تأمين آب كشاورزي

* مناطق مستعد براي كشاورزي

* واردات محصولات كشاورزي

* صادرات محصولات كشاورزي

* نحوه تأمين ميوه مورد نياز

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 192

شناخت عربستان: (جلسه چهارم)

موضوع:

اوضاع اقتصادي عربستان (1)

سرفصل ها:

* ذخاير و منابع طبيعي

* نفت:

1. جايگاه در اوپك

2. ميزان صدور و درآمد

3. ميزان ذخاير

* گاز و جايگاه جهاني

* برنامه هاي توسعه و نحوه بودجه بندي

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 193

شناخت عربستان: (جلسه پنجم)

موضوع:

اوضاع اقتصادي عربستان (2)

سرفصل ها:

* زيرساخت هاي اقتصادي جديد

* درآمدهاي حج، عمره و گردشگري

* ساير درآمدها

* بدهي هاي داخلي و خارجي

* جذب سرمايه هاي خارجي

* وضعيت بورس

* واردات

* صادرات

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 194

شناخت عربستان: (جلسه ششم)

موضوع:

قواي سه گانه در عربستان

سرفصل ها:

* پيشينه قانون اساسي

* تشكيل دولت سعودي دوم و جايگاه شاهزاده ها و شاهان سعودي

* كابينه عربستان، تركيب آن، موقعيت شاهزاده ها در كابينه

* مجلس شوراي مشورتي:

1. سابقه مجلس

2. تعداد نمايندگان و تركيب

3. نوع انتخاب نمايندگان

4. اختيارات مجلس

* قوه قضائيه

* شوراي عالي قضايي

* شوراي داوري و قبيله اي

* دادگاه هاي استيناف و …

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 195

شناخت عربستان: (جلسه هفتم)

موضوع:

عضويت در پيمان هاي منطقه اي و بين المللي

سرفصل ها:

* سازمان ملل متحد

* اتحاديه عرب

* سازمان تجارت جهاني

* جنبش عدم تعهد

* سازمان كنفرانس اسلامي

* شوراي همكاري خليج فارس

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 196

شناخت عربستان: (جلسه هشتم)

موضوع:

مناسبات با آمريكا (1)

سرفصل ها:

* حضور غربي ها در گذشته و حال در عربستان

* مناسبات با آمريكا قبل از حادثه 11 سپتامبر

* القاعده و اسامه بن لادن

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 197

شناخت عربستان: (جلسه نهم)

موضوع:

مناسبات با آمريكا (2)

سرفصل ها:

* تشريح حادثه 11 سپتامبر و پيامدهاي آن براي عربستان

* روابط پس از 11 سپتامبر

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 198

شناخت عربستان: (جلسه دهم)

موضوع:

اوضاع اجتماعي عربستان (1)

سرفصل ها:

* جايگاه زنان و نقش آنان در اجتماع

* احزاب و جمعيت ها

* ازدواج و طلاق

* وضعيت سواد

* دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 199

شناخت عربستان: (جلسه يازدهم)

موضوع:

اوضاع اجتماعي عربستان (2)

سرفصل ها:

* وضعيت اشتغال و بيكاري

* فقر و شكاف هاي طبقاتي

* انتخابات

* مطبوعات و رسانه ها

* اوضاع شيعيان

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 200

شناخت عربستان: (جلسه دوازدهم)

موضوع:

معرفي نهادهاي عربستان

سرفصل ها:

* هيأت كبار علما و موقعيت آن

* طايفه آل الشيخ

* هيأت هاي امر به معروف و نهي از منكر

* گروه هاي خيريه داخلي و خارجي

* گروه گفت و گوي ملي

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 201

شناخت عربستان: (جلسه سيزدهم)

موضوع:

مناسبات جمهوري اسلامي ايران و عربستان

سرفصل ها:

* قبل از انقلاب اسلامي

* زمان جنگ تحميلي

* بعد از حمله عراق به كويت

* چالش هاي حج

* وضعيت كنوني با اشاره به ديدگاه هاي ملك عبدالله

* روابط اقتصادي

منابع:

1. شناخت عربستان، نشر مشعر

2. كتاب سبز عربستان، از انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

3. جزوه و لوح فشرده

ص: 202

ص: 203

فصل هشتم: مباحث سخنراني ها

اشاره

عناوين و سرفصل

مباحث عمومي

1. قبل از عزيمت

2. مدينه منوّره

3. مكّه مكرّمه

ص: 204

ص: 205

قبل از عزيمت

ص: 206

ص: 207

جلسات قبل از عزيمت: جلسه اوّل

موضوع:

اهمّيت سفر حج

سرفصل ها:

1- توفيق سفر، عنايت خداوند

2- لزوم شكرگزاري و پاسداري از اين نعمت

3- ويژگي هاي سفر حج و بهره هاي آن:

1- آمرزش گناهان

2- نورانيت

3- دستيابي به خير دنيا و آخرت

4- دستيابي به بهشت

5- آشنايي با آثار پيامبر خدا صلي الله عليه و آله

6- استجابت دعا

7- رفع فقر

8- دستيابي به سلامتي

و …

4- مشكلات سفر و لزوم تحمّل و بردباري در برابر مشكلات

5- آمادگي علمي

6- آمادگي روحي

ص: 208

7- آمادگي جسمي

8- ارائه برنامه هاي آينده

منبع:

1- آداب سفر حج

2- ره توشه حج دو جلدي، جلد اوّل، درس هاي پنجم و ششم

ص: 209

جلسات قبل از عزيمت: جلسه دوم

موضوع:

آداب سفر حج

سرفصل ها:

1- آمادگي روحي

2- توبه

3- توكل بر خدا

4- پرداخت ديون و حقوق مالي

5- توشه حلال

وسايل سفر، نگهداري از اموال

7- وصيّت

8- خداحافظي و حلاليت طلبي

9- دعا و نماز

10- صدقه

11- انتخاب همراه

12- كمك به همسفران

13- پرهيز از عجله و شتاب

14- رعايت حال كهنسالان و بيماران

و …

منبع:

كتاب آداب سفر حج

ص: 210

جلسات قبل از عزيمت: جلسه سوم

موضوع:

اهداف حج

سرفصل ها:

1- حج، عامل تقويت دين

2- حج، نشان و علم اسلام

3- حج و ايام اللَّه

4- حج و حفظ ميراث پيامبر

5- حج و امتحان الهي

6- تمرين خودسازي و پاكي

7- تمرين عبوديت

8- حج و وحدت امت اسلامي

9- ابعاد سياسي حج

10- ابعاد اقتصادي در منابع مربوط به آن

11- حج و اقتدار امت اسلامي

منبع:

ره توشه حج، دوجلدي، جلد اوّل، درس دوّم

ص: 211

جلسات قبل از عزيمت: جلسه چهارم

موضوع:

توبه

سرفصل ها:

1- معناي توبه

2- اهميت توبه

3- وجوب توبه

4- توبه در قرآن

5- توبه در احاديث

6- شرايط توبه

7- استغفار و معاني آن

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص211

آثار توبه

1- محبوبيت پروردگار

2- پاكي از گناهان

3- سركوبي شيطان

4- بهره مندي از نعمت الهي

5- تبديل گناهان به نيكي ها

منبع:

ره توشه حج، دوجلدي، جلد اوّل، درس هاي هفتم و هشتم

ص: 212

جلسات قبل از عزيمت: جلسه پنجم

موضوع:

وصيت

سرفصل ها:

1- وصيّت و معناي آن

2- اهميت وصيت در آيات

3- اهميت وصيت در روايات

4- فلسفه وصيت

5- احكام شرعي وصيت

6- شرايط وصيت كننده

7- شرايط وصي

8- موارد وصيّت

9- نتيجه وصيّت

1- آمادگي براي مرگ

2- پيشگيري از بحران هاي خانوادگي و اختلافات

10- رعايت عدالت در وصيت

11- باقيات الصالحات

12- نگاه اسلام به دنيا و آخرت

منبع:

ره توشه حج، دوجلدي، جلد اوّل، درس نهم

ص: 213

جلسات قبل از عزيمت: جلسه ششم

موضوع:

شناخت عربستان

سرفصل ها:

1- جغرافياي جزيرة العرب

2- كشور عربستان، استان هاي اين كشور، مكه و مدينه

3- نوع حكومت و ويژگي هاي اين كشور

4- موقعيت اقتصادي عربستان

5- موقعيت سياسي عربستان

6- نقش عربستان در جهان اسلام

7- برخي از قوانين و مقررات عربستان

8- تاريخچه حاكمان و واليان در مكه

9- سمت امير الحاج وظايف و موقعيت آنان در طول تاريخ

منبع:

كتاب شناخت عربستان

ص: 214

جلسات قبل از عزيمت: جلسه هفتم

موضوع:

آداب معاشرت در سفر حج

سرفصل ها:

1- لزوم معاشرت با مردم

2- استحباب خوش رفتاري با مردم و همسفران

3- احترام به همسفران

4- خوش خلقي و كراهت اخم كردن بر همسفران

5- كمك و ياري همسفران

6- ابتدا به سلام

7- رعايت ادب در گفتار و رفتار

8- مصافحه و معانقه

9- سخاوت نسبت به همسفران

10- مدارا با همسفران

11- حيا و عفت در سفر

12- راستگويي

13- عفو و گذشت و فرو بردن خشم

14- سكوت و پرهيز از غيبت

15- پذيرش عذر

16- پرهيز از مجادله

17- پرهيز از سوء ظن

18- چشم پوشي از لغزش ها

ص: 215

19- پرهيز از سخن چيني

20- پرهيز از عيب جوئي

منبع:

1- آداب سفر حج

2- ره توشه حج، دو جلدي، جلد اوّل، درس هاي پنجم و ششم

ص: 216

جلسات قبل از عزيمت: جلسه هشتم

موضوع:

آشنايي با مذاهب عمده جهان اسلام

سرفصل ها:

1- تاريخ پيدايش مذاهب

2- مذاهب چهارگانه اهل سنت

3- مذهب حنفي و برخي عقايد آنان

4- مذهب مالكي و برخي عقايد آنان

5- مذهب حنبلي و برخي عقايد آنان

6- مذهب شافعي و برخي عقايد آنان

7- تفاوت هاي اين مذاهب با مذهب تشيع

8- كشورهاي اسلامي و مذاهب آنان

9- منابع مذاهب چهارگانه

منبع:

ره توشه حج، دوجلدي، جلد اوّل، درس سيزدهم

ص: 217

جلسات قبل از عزيمت: جلسه نهم

موضوع:

پيامبر اعظم و آشنايي با سيره آن حضرت

سرفصل ها:

1- نقش الگوهاي ديني در خودسازي

2- پيامبر خدا اسوه كامل

3- رفتار پيامبر در خانه

4- ساده زيستي پيامبر

6- آراستگي ظاهري آن حضرت

7- سخن گفتن آن حضرت

8- لباس و پوشش آن حضرت

9- خوردن و آشاميدن

10- ادب عبوديت آن حضرت

منبع:

اخلاق نبوي، تأليف آقاي جواد محدثي

ص: 218

جلسات قبل از عزيمت: جلسه دهم

موضوع:

اخلاق اسلامي

سرفصل ها:

1- تعريف اخلاق

2- علم اخلاق

3- تربيت و تعليم

4- اساس ارزش هاي اخلاقي

5- مفاهيم عام اخلاقي

1- توكل

2- تسليم

3- زهد

4- تقوا

5- صبر

6- احسان و …

6- قلمرو اخلاق اسلامي

1- اخلاق عملي

2- اخلاق خانواده

3- سياست و اخلاق

4- اخلاق و اقتصاد

5- اخلاق صنفي

7- روش هاي تربيت در اخلاق اسلامي

ص: 219

1- توبه

2- عبادت

3- تفكر

4- ذكر و خدا آگاهي

5- ايجاد محيط تربيتي مناسب

6- ارضاي صحيح غرائز

7- مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه

8- دوري از محرمات

9- خوف و رجاء

10- قناعت

11- تواضع

12- شكر

منبع:

آشنايي با اخلاق اسلامي

ص: 220

جلسات قبل از عزيمت: جلسه يازدهم

موضوع:

شناخت وهابيت

سرفصل ها:

1- محمد بن عبد الوهاب كيست؟

2- تأثير پذيري محمد بن عبد الوهاب از ابن تيميه

3- پيدايش وهابيت

4- منطقه درعيه زادگاه عبد الوهاب

5- عقايد وهابيان

6- عوامل خارجي در پيدايش وهابيان

7- پيوند وهابيت با حكومت عربستان

8- القاعده مولود وهابيت

9- شرايط كنوني وهابيان در جهان

10- شيوه هاي مقابله با عقايد و افكار منحرف آنان

منبع:

آيين وهابيت، تأليف آيةاللَّه سبحاني

وهابيت بر سر دوراهي، تأليف آيةاللَّه مكارم شيرازي

ص: 221

جلسات قبل از عزيمت: جلسه دوازدهم

موضوع:

آداب حضور در حرمين شريفين

سرفصل ها:

1- معناي ادب

2- ادب در برابر خداوند

3- ادب در برابر پيامبر و معصومان

4- شرايط حضور در ضيافت الهي

5- توبه

6- محاسبه نفس و تأمل در خويشتن

7- يادآوري عظمت ميزبان

8- اذن دخول و معني و مفهوم آن

9- حضور پيامبران و بار يافتن آن ها به محضر ربوبي

موسي و كوه طور (فاخلع نعليك) (پيامبر صلي الله عليه و آله و معراج)

10- آداب حضور از ديدگاه عارفان

منبع:

1- آداب سفر حج

2- ره توشه حج، جلد اوّل، درس هاي چهاردهم و شانزدهم

ص: 222

ص: 223

بخش مدينه منوّره

ص: 224

ص: 225

مدينه منوره: جلسه اول

موضوع:

آشنايي با پيامبر خدا صلي الله عليه و آله وظايف ما در رابطه با آن حضرت

سرفصل ها:

1- اعتقاد به رسالت پيامبر صلي الله عليه و آله

2- دوست داشتن پيامبر صلي الله عليه و آله

3- پيروي از پيامبر صلي الله عليه و آله

4- شناخت سيره پيامبر صلي الله عليه و آله

5- پيروي از عترت پيامبر صلي الله عليه و آله

6- صلوات و درود بر پيامبر صلي الله عليه و آله

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، دروس نوزدهم و بيستم

ص: 226

مدينه منوره: جلسه دوّم

موضوع:

اهميت و ويژگي هاي شهر مدينه

سرفصل ها:

1- محل تشكيل اولين حكومت اسلامي

2- آغاز رشد و شكوفايي اسلام

3- آغاز هجرت و ورود پيامبر صلي الله عليه و آله به مدينه

4- احداث مسجد پايگاه عبادت و سياست

5- فضيلت مسجد قبا

6- از قبا تا خانه ابوايوب انصاري

7- عشق مردم مدينه به پيامبر صلي الله عليه و آله

8- آداب حضور در مساجد

منبع:

1- ره توشه حج، جلد اوّل، درس هاي بيست و دوّم و بيست و سوّم

2- فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام

ص: 227

مدينه منوره: جلسه سوّم

موضوع:

فلسفه زيارت، آداب زيارت

سرفصل ها:

1- تحول و توبه

2- قرب به خدا

3- انتخاب الگو

4- شناخت الگو

5- پيروي از الگوي منتخب

6- تأثير زيارت قبور در تنبه و بيداري انسان ها

7- اهميت بقيع و تاريخ پيدايش آن

8- آشنايي با بقيع و مدفون شدگان در آن

9- چهره هاي درخشان بقيع:

ائمه معصومين (امام مجتبي، امام سجاد، امام باقر، امام صادق عليهم السلام، عباس عموي پيامبر، فاطمه بنت اسد، حليمه سعديه، همسران و عمه هاي پيامبر صلي الله عليه و آله

عقيل، عثمان بن مظعون، ابراهيم فرزند پيامبر خدا صلي الله عليه و آله

10- بزرگان از صحابه و تابعين مدفون در تاريخ

11- مظلوميت بقيع

12- درس هاي بقيع

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس هاي پانزدهم، بيست و چهارم و بيست و پنجم

ص: 228

مدينه منوره: جلسه چهارم

موضوع:

دعا و اهميت آن

سرفصل ها:

1- معني دعا

2- رابطه خداشناسي و دعا (دعا و توحيد)

3- دعا و ياد خدا

4- مراتب ذكر خدا

5- دعا در قرآن

6- دعا در كلام پيامبر و معصومين

7- تأثير دعا در زندگي انسان

8- ادعيه مأثوره- صحيفه سجاديه و …

9- ويژگي هاي ادعيه معصومان عليهم السلام

10- شرايط استجابت دعا

11- موانع استجابت دعا

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس هفدهم

ص: 229

مدينه منوره: جلسه پنجم

موضوع:

آشنايي با كوثر پيامبر صلي الله عليه و آله

سرفصل ها:

1- اهميت و جايگاه والاي حضرت زهرا عليها السلام

2- ولادت آن حضرت

3- اسامي و القاب آن حضرت

4- محبت پيامبر نسبت به حضرت زهرا عليها السلام

5- جايگاه حضرت زهرا نزد ائمه معصومين عليهم السلام

6- ابعاد وجودي آن حضرت

1- عبادت حضرت زهرا

2- همسر داري آن حضرت

3- تربيت فرزند

4- فاطمه و دفاع از امامت و ولايت

5- حجاب و فلسفه آن

6- مظلوميت فاطمه

7- سخنان آن حضرت

8- بيت الاحزان

9- شهادت و چگونگي آن

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس بيست و ششم

ص: 230

مدينه منوره: جلسه ششم

موضوع:

امامت (1)

سرفصل ها:

1- اهميت امامت

2- معناي امام

3- وظايف ما در رابطه با ائمه

4- الگوهاي شيعه در مدينه

الف: امام مجتبي عليه السلام

1- ولادت آن حضرت

2- ويژگي هاي آن حضرت

3- القاب و كنيه هاي آن حضرت

4- علاقه پيامبر صلي الله عليه و آله و علي و زهرا عليهما السلام به آن حضرت

5- امام در عصر پيامبر صلي الله عليه و آله

6- امام در زمان پدر

7- دوران امامت آن حضرت

8- صلح امام مجتبي عليه السلام

9- شهادت

10- كلمات نوراني و وصاياي آن حضرت

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس بيست و هفتم

ص: 231

مدينه منوره: جلسه هفتم

موضوع:

امامت (2)

سرفصل ها:

آشنايي با زندگاني امام سجاد عليه السلام

1- ولادت و مكان آن

2- كنيه و القاب

3- ويژگي هاي وجودي آن حضرت

4- امام سجاد عليه السلام و حوادث عاشورا و پس از آن

5- دوران امامت 35 ساله آن حضرت

6- عبادت هاي آن حضرت

7- دعا، صحيفه سجاديه، و نقش آن در پاسداري از دين

8- تربيت نيروهاي مبارز و مقابله با ظلم

9- رسيدگي به فقرا و محرومان

10- جلوه هاي حضور امام سجاد عليه السلام در حج و خدمت به حجاج

11- خدمت به محرومان

12- فرزدق و دفاع از امام سجاد عليه السلام با زبان شعر

13- كلمات نوراني آن امام همام

14- رساله حقوق

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس بيست و هشتم

ص: 232

مدينه منوره: جلسه هشتم

موضوع:

امامت (3)

سرفصل ها:

آشنايي با زندگاني امام باقر و امام صادق عليهما السلام

1- ولادت، كنيه و القاب آن دو امام همام

2- شمائل و ويژگي هاي اخلاقي امامين همامين عليهما السلام

3- سيره اخلاقي امامين

4- سيره سياسي امامين

5- شرايط سياسي اجتماعي زمان آن دو امام

6- نقش آن دو امام در توليد و توسعه علوم

7- احاديث نوراني آن دو امام

8- امام باقر و امام صادق عليهما السلام از ديدگاه علماي اهل سنت

9- درس هايي كه از زندگاني آن امامان معصوم مي توان گرفت

منبع:

ره توشه حج، جلد اوّل، درس هاي بيست و نهم و سي ام و سي و يكم

ص: 233

مدينه منوره: جلسه نهم

موضوع:

مدينه شهر شهادت و ايثار

سرفصل ها:

1- پيامبر و اصحاب

2- اصحاب برجسته پيامبر صلي الله عليه و آله (سلمان، اباذر، مقداد، مصعب بلال و … )

3- جنگ هاي پيامبر اهداف و ويژگي هاي آن ها

4- دو نمونه از اين جنگ ها (احد، خندق) و ويژگي هاي هر يك

5- موقعيت احد و فضايل آن

6- حمزه حضرت سيد الشهدا و ويژگي هاي وي

7- حزبُ اللَّه و ويژگي هاي آن ها با الهام از زيارتنامه حضرت حمزه

8- دلائل شكست مسلمانان در احد

9- مقاومت در جنگ خندق

10- نقش علي و فاطمه عليهما السلام

11- سر انجام دشواري ها موفقيت و پيروزي

12- رفتار انساني پيامبر صلي الله عليه و آله با مخالفان در جنگ ها

13- شهداي احد (حمزه، حنظله، عمرو بن جموح، عبدالله بن جحش)

منبع:

1- ره توشه حج، جلد اوّل، درس سي و سوّم تا سي و پنجم

2- فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام

ص: 234

ص: 235

بخش مكّه مكرّمه

ص: 236

ص: 237

مكّه مكرّمه: جلسه اول

موضوع:

مكه مكرمه

سرفصل ها:

1- اهميت مكه محل گسترش شعاع نوراني اسلام به جهان

2- منطقه حرم

3- امنيت عام در منطقه حرم

4- جايگاه نزول وحي

5- حوادث و رويدادهاي مكه

6- قصه اصحاب فيل

7- تهاجم به مكه در طول تاريخ

8- سيل ها و آتش سوزي ها

منبع:

1- فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام

2- تاريخ مكّه سباعي، ترجمه آقاي رسول جعفريان

3- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

ص: 238

مكّه مكرّمه: جلسه دوم

موضوع:

كعبه، مسجدالحرام

سرفصل ها:

1- كعبه در گذر تاريخ از قبل از آدم تاكنون

2- كعبه و خدا محوري

3- قبله مسلمانان و محور وحدت امت اسلامي

4- ويژگي هاي كعبه، حجر الاسود، حجر اسماعيل، ملتزم و مستجار

6- مقام ابراهيم

7- آداب حضور در مسجد الحرام

8- بررسي ادعيه مربوط به آداب ورود به مسجد الحرام

منبع:

1- آثار اسلامي مكّه و مدينه

2- ره توشه حج، جلد دوّم، درس هاي چهل و دوّم و چهل و هشتم

3- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

ص: 239

مكّه مكرّمه: جلسه سوم

موضوع:

ابراهيم خليل اللَّه عليه السلام

سرفصل ها:

1- زادگاه و طفوليت ابراهيم عليه السلام

2- نبوت ابراهيم عليه السلام

3- مبارزه با بت پرستي

4- هجرت ابراهيم عليه السلام

5- آزمايش هاي ابراهيم عليه السلام

6- رسيدن به امامت

7- ويژگي هاي ابراهيم خليل در قرآن

8- ابراهيم الگوي خداپرستان

9- ادعيه ابراهيم عليه السلام

10- نقش ابراهيم در بناي كعبه

12- ابراهيم و مقابله به شيطان

منبع:

حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه از صفحه 25 تا 171

ص: 240

مكّه مكرّمه: جلسه چهارم

موضوع:

وحي

سرفصل ها:

1- بررسي مسأله وحي

2- ارتباط وحي با رسالت

3- شيوه نزول وحي

4- آغاز وحي بر پيامبر صلي الله عليه و آله

5- غار حِرا و بررسي آيات مربوط به آن،- «إقرأ باسم ربك الذي خلق … »

6- تدريجي بودن وحي

7- انقطاع وحي پس از پيامبر صلي الله عليه و آله

8- بررسي آيات وحي

9- وحي در روايات

10- اقسام وحي

منبع:

1- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

2- فرازهايي از تاريخ اسلام

ص: 241

مكّه مكرّمه: جلسه پنجم

موضوع:

معراج

سرفصل ها:

1- معراج از نظر قرآن

2- معراج از نظر احاديث

3- هدف معراج

4- معراج و علوم روز

5- گوشه اي از حوادث معراج

6- احاديث اخلاقي معراج

7- درس هايي كه از معراج مي توان آموخت

منبع:

حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه، از صفحه 325 تا 352

ص: 242

مكّه مكرّمه: جلسه ششم

موضوع:

قرآن

سرفصل ها:

1- قرآن معجزه پيامبر صلي الله عليه و آله

2- كيفيت نزول قرآن

3- ويژگي هاي قرآن

4- اهميت قرائت و تلاوت قرآن

5- تدبر و فهم قرآن

6- عمل به قرآن

7- قرآن و ابعاد گوناگون آن در ارائه حيات طيبه به مردم

8- تأثير قرآن در مردم عصر پيامبر صلي الله عليه و آله

9- نقش قرآن در جهان كنوني

10- قرآن و عترت

منبع:

1- تفسير نمونه

2- كتب تأليف شده پيرامون قرآن

ص: 243

مكّه مكرّمه: جلسه هفتم

موضوع:

هدفداري و استقامت

سرفصل ها:

1- اهداف بعثت

2- شيوه هاي دعوت پيامبر صلي الله عليه و آله

3- روش شناسي مبارزه با جهل و كفر

4- ايجاد تحول در مردم و دلائل آن

5- شكنجه هاي دشمنان

6- اتهامات و تهديد و تطميع پيامبر صلي الله عليه و آله

7- مقاومت و پايداري پيامبر و اصحاب

8- مقاومت ياران: عمار ياسر، سميه، بلال، خباب و …

9- جريان شعب ابي طالب و تحريم اقتصادي

10- تهديد به قتل و ليلة المبيت

منبع:

1- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

2- فرازهايي از تاريخ اسلام

3- ره توشه حج، جلد دوّم، درس هاي پنجاه و سوّم تا پنجاه و هفتم

ص: 244

مكّه مكرّمه: جلسه هشتم

موضوع:

قبله

سرفصل ها:

1- فلسفه قبله

2- ماجراي تغيير قبله

3- اسرار تغيير قبله

4- بررسي آيات و روايات مربوط به قبله

5- قبله محور وحدت جهان اسلام

منبع:

حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه، از صفحه 439 تا 458

ص: 245

مكّه مكرّمه: جلسه نهم

موضوع:

عرفات

سرفصل ها:

1- دلايل نامگذاري عرفات

2- پيشينه تاريخي عرفات

3- حدود عرفات

4- وقوف و دعا در عرفات

5- حضور امام زمان در عرفات

6- توجه خداوند به بندگان در روز عرفه

7- دعاي عارفانه امام حسين عليه السلام در روز عرفه و بررسي محتوايي آن

8- دعاي امام سجاد عليه السلام در روز عرفه و بررسي محتوايي آن

9- راه هاي بهره گيري بيشتر از روز عرفه

منبع:

1- حج در انديشه اسلامي

2- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

3- صهباي حج

ص: 246

مكّه مكرّمه: جلسه دهم

موضوع:

برائت از مشركان

سرفصل ها:

1- معني و مفهوم برائت

2- آيات برائت در قرآن

3- وجوب برائت از مشركان

4- تاريخچه برائت

5- مأموريت ابابكر لغو مي شود

6- اعلان برائت توسط اميرمؤمنان

7- قطعنامه برائت و قرائت و ابلاغ آن توسط اميرمؤمنان

8- برائت در كلام و پيام امام خميني قدس سره

9- برائت در كلام مقام معظم رهبري- مدّظلّه العالي-

منبع:

1- ره توشه حج، جلد دوّم، درس پنجاه و هشتم

2- مباني ديني و سياسي برائت از مشركين، چاپ مشعر

ص: 247

مكّه مكرّمه: جلسه يازدهم

موضوع:

جدال در حج

سرفصل ها:

1- جدال در قرآن

2- نظر مفسران درباره جدال در حج

3- احاديث وارده در زمينه جدال

عناوين و سرفصلهاي آموزشي حج تمتع؛؛ ص247

نظريات فقها در مورد جدال در حج

5- تفاوت جدال با اظهار برائت از دشمنان و مشكركان

منبع:

ره توشه حج، جلد دوّم، درس پنجاه و نهم

ص: 248

مكّه مكرّمه: جلسه دوازدهم

موضوع:

اغتنام فرصت هاي معنوي در حج

سرفصل ها:

1- آسيب هاي سفر حج

1- غفلت

2- فرصت سوزي

3- بي برنامه بودن

4- اولويت بندي نداشتن

5- سوغات و مسائل جانبي آن

6- گناه و سوزاندن حسنات

2- تمرين عطوفت و رأفت

3- محاسبه و بررسي نقاط قوت و ضعف خود در سفر

4- وداع با حرمين

5- حاجي و نورانيت

منبع:

ره توشه حج، جلد دوّم، درس شصت

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109